مشروعیت صفویان و پادشاهی نادر

چکیدهدر پی سقوط اصفهان توسط غلزایی‌های قندهار در سال 1135 ه.ق که به منزله پایان قدرت سیاسی صفویان بود، سرداری از خراسان به نام نادر توانست با تکیه بر فراست ذاتی و ازهم گسیختگی‌‌سیاسی در جغرافیای ‌‌پهناور ایران در کنار طهماسب دوم، بر رقبای‌‌داخلی و متخاصمان خارجی (افغان‌ها، عثمانی‌ها و روس‌ها) غلبه و دگرباره حکومت صفویان را احیا نماید. بی‌‌تردید، نادر علاقه‌ای به احیا مجدد حکومت ازهم گسیخته صفوی نداشت، بلکه مشروعیت صفویان شیعی‌‌مذهب و عدم پذیرش فرد گمنام که در باور توده‌های ایرانی هر حرکتی را پس می‌‌زد، سردار افشار را به یک سیاستی دوگانه واداشت. بدین صورت که برای کسب مشروعیت به عنوان سردار شاه صفوی با دلیری و نظامی‌‌گری، ایران را از بحران‌های پیش رو نجات داده و کسب مقبولیت نمود و از سویی‌‌دیگر با یک دهه بسترسازی شرایط را برای انتقال نرم قدرت به افشاریه فراهم نمود؛ امّا دوره پادشاهی را با تندروی‌هایی در عرصه تقابل با فرهنگ مذهبی جامعه دنبال کرد. فرایند چنین نگرشی، غروب زود هنگام درخشش حکومت افشاری و دولت مستعجل است. در این تحقق پس از مقدمه، عوامل مشروعیت نظام صفوی, سقوط صفویه، بحران مشروعیت دوره نادر، عبور از مشروعیت صفوی و تکاپوهای جدید مشروعیت ساز نادر مورد بررسی قرار می‌‌گیرد.