تفریحِ زنانه و نظمِ جنسیتی از نگاه سفرنامه‎های خارجی دوره قاجاریه

سفرنامه‎های دورۀ قاجاریه روایتی از موقعیتِ زنان و گرایش ‎هایِ تفریحی و معطوف به سرگرمیِ آنان به دست می‌دهند که می‎توان از لابه‎لایِ آن، فضاها و الگوهایِ حاکم بر نظمِ جنسیتی و تاثیر آن بر شکل‎گرفتنِ الگوهای ویژه‎ای از تفریح و سرگرمیِ زنانه را بهتر شناخت. آنچه در این روایت‎ها برجسته می‎شوند موقعیت زنان در یک گفتمانِ جنسیتیِ ویژه است که تحت تاثیر مناسبات اجتماعی و فرهنگیِ جامعه‎ای مردسالار، مذهبی و سنتی، الگویِ ویژه‎ای از تفریح و سرگرمی را پیشِ پای زنان می‎نهاد. این اثر تلاش دارد تا با تکیه بر روش تاریخی و با استفاده از تکنیک توصیفی‌تحلیلی به این سوال اصلی پاسخ دهد که روایتِ سفرنامه‎ها از الگوهای تفریح زنانه چگونه می‎تواند تاثیر نظمِ جنسیتیِ غالب بر فراگیریِ این نظم‎های تفریحی را نشان دهد؟ دستاورد این پژوهش آن است که سفرنامه‎های دورۀ قاجاریه با ارائۀ‎ روایتی همراه با جزئیات، تفریحِ زنانه و گرایش‎های معطوف به سرگرمیِ زنانه را در زمینه‎ای از مناسباتِ اجتماعی قرار داده‎اند که می‎توان از لابه‎لایِ آن به گفتمان و نظمِ جنسیتیِ غالب و تاثیر آن بر الگوهای ویژۀ‎ تفریح زنانه دست یافت.

a reflection on the narrative of travelogues on women’s leisure and its connection with the gender order in iran during the qajar era

the travelogues of the qajar period present a narrative of women’s leisure and entertainment, which offers valuable insights into the patterns that govern gender order and its impact on the formation of these patterns. these narratives highlight the position of women within a specific gender discourse, influenced by patriarchal culture, religious beliefs, and traditional norms. in this model of female recreation, the space and place of recreation, the means of recreation, and the behavioral and psychological actions surrounding recreation are shaped by patriarchal gender relations. this research aims to explore how the narratives of women’s entertainment in the qajar era travelogues reflect the effect of gender order on the formation of these entertainment patterns. the hypothesis is that the travelogues, by providing a detailed account, depict women’s entertainment within the context of gender discourse and male authority. this study will employ a descriptive-analytical method.