تجارت ابریشم ایران دورۀ ترکمانان؛ پل ارتباطی با شرق و غرب

دوره ترکمانان آق ‌قویونلو از دوران درخشان ایران در ارتباط با حکومت های منطقه و فرامنطقه بود. این ارتباط، تنها در بعد سیاسی نبود، بلکه تجارت بخش مهمی از سیاست را تشکیل می‌داد. سیاست در خدمت تجارت بود. موقعیت ایران نیز میانجیگری تجاری بین شرق و غرب را توجیه پذیر می‌ساخت. ابریشم خام یا منسوجات آن، در دوره ترکمانان به عنوان کالای تجاری کلیدی در مناسبات تجاری با غرب وشرق موثر واقع شد. این مقاله، سعی دارد نقش ابریشم و متعلقات آن را به عنوان یک کالای استراتژیک در روابط شرق با غرب مطرح نماید. آگاهیدورۀ ترکمانان آق ‎قویونلو از ادوار درخشان ایران در ارتباط با حکومت‌های منطقه و فرامنطقه بود. این ارتباط، تنها در بعد سیاسی نبود، بلکه تجارت بخش مهمی از سیاست را تشکیل می‎داد. سیاست در خدمت تجارت بود. موقعیت ایران نیز میانجی‌گری تجاری بین شرق و غرب را توجیه‌پذیر می‎ساخت. ابریشم خام یا منسوجات آن، در دورۀ ترکمانان به‌عنوان کالای تجاری کلیدی در مناسبات تجاری با غرب و شرق موثر واقع شد. این مقاله سعی دارد نقش ابریشم و متعلقات آن را به‌عنوان یک کالای استراتژیک در روابط شرق با غرب مطرح نماید. آگاهی از هیئت‎های سیاسی و تجاری آق‎قویونلوها به دربار هند و چین، اهمیت تجارت ابریشم را در نظام بین‌المللی آن دوره نشان داد. در این مقاله از ابریشم به‌عنوان کانون ارتباط بین شرق و غرب یاد، و سعی شده ردپای آن را در بازارهای بین‌المللی کشورهای همسایه به‌ویژه بورسا و بازارهای داخلی بزرگ تبریز، هرمز، یزد و بغداد پیگیری نماید. این تحقیق نشان می‎دهد ابریشم یک کالای استراتژیک برای آن دوره بود. ترکمانان آق‎قویونلو این موضوع را به‌خوبی درک کردند و می‎توان آنان را پیشگام فرارفتن از مناسبات منطقه‌ای و ورود به تجارت جهانی با استفاده از موقعیت میانجی ایران دورۀ اسلامی دانست. به‌منظور اجتناب از بیان روابط سیاسی، سعی شد تحلیل‎ها برمبنای تجارت ابریشم باشد که البته داده‌ها در این زمینه بسیار محدود است.از هیات‌های سیاسی و تجاری آق‌قویونلوها به دربار هند و چین، اهمیت تجارت ابریشم را در نظام بین المللی آن دوره نشان داد. در این مقاله از ابریشم به عنوان کانون ارتباط بین شرق و غرب یادشده و سعی دارد رد و پای آن را در بازارهای بین المللی کشورهای همسایه بویژه بورسا و بازارهای داخلی بزرگ تبریز، هرمز، یزد و بغداد پیگیری نماید. این تحقیق نشان می‌دهد ابریشم یک کالای استراتژیک برای آن دوره بود. ترکمانان آق‌قویونلو آن را به خوبی درک کردند و می‌توان آنان را پیشگام فرا رفتن از مناسبات منطقه ای و ورود به تجارت جهانی با استفاده از موقعیت میانجی ایران دوره اسلامی دانست. به منظور اجتناب از بیان روابط سیاسی، سعی شد تحلیل‌ها بر مبنای تجارت ابریشم باشدکه البته داده ها در این زمینه بسیار محدود است.

iran’s silk trade during the turkoman period; a bridge between east and west

the turkoman period of the aq qoyunlu was one of the most brilliant periods in iran’s history, both in terms of regional and supra-regional governance. this relationship extended beyond the political sphere, with trade playing a crucial role in politics. politics served the interests of business. iran’s position also justified its role as a commercial mediator between east and west. raw silk and its textiles became important commodities in trade relations with both the west and the east during the turkoman period. this article aims to shed light on the role of silk and its related goods as strategic trade commodities in east-west relations. the aq qoyunlu’s political and commercial delegations to the courts of india and china highlight the significance of the silk trade in the international system of that period. this article identifies silk as a central medium of communication between east and west and traces its presence in the international markets of neighboring countries, particularly in bursa, as well as in the major domestic markets of tabriz, hormuz, yazd, and baghdad. the study demonstrates that silk was a strategic commodity during this period. the aq qoyunlu turkomans understood this well and can be regarded as pioneers who moved beyond regional relations and engaged in global trade by leveraging iran’s intermediary position. to avoid focusing solely on political relations, the analysis emphasizes the silk trade, despite the limited data available in this area.