جایگاه ازدواج در مسئلۀ تابعیت ایرانیان در عثمانی در دورۀ قاجار (با تکیه بر اسناد آرشیوی)

مسئلۀ تابعیت از دورۀ قاجار به بعد به دلیل گسترش ارتباطات بین ممالک و کشورها مورد توجه قرار گرفت. در همین راستا یکی از موضوعاتی که موجبات تابعیت افراد را فراهم می‎کرد ازدواج اتباع کشورها با یکدیگر بود. هدف این پژوهش روشن نمودن این بعد از روابط ایران و عثمانی در دورۀ قاجاریه است. این پژوهش با تکیه بر منابع کتابخانه‎ای و اسناد آرشیوی ایران ضمن روشن نمودن موضوع تابعیت و نقش آن در روابط ایران و عثمانی به دنبال پاسخ به این سوال است که نقش وصلت‌های زناشویی در تابعیت اتباع ایرانی در عثمانی به چه صورت بوده‌است و این نوع وصلت‌ها چه اختلافاتی بین ایران و عثمانی به وجود آورد و واکنش دولت‎های ایران و عثمانی در این مورد چگونه بوده‌است؟ یافته‎های پژوهش نشان می‌دهد در این دوره، به دلیل همسایگی ایران و عثمانی، مراودات بسیار زیادی بین دو دولت وجود داشت و وصلت‎های فراوانی بین افراد شکل می‎گرفت و همین ازدواج‌ها موجبات تابعیت ایرانیان در عثمانی را فراهم می‌کرد. تابعیت از طریق ازدواج باعث ایجاد اختلافاتی مابین ایران و عثمانی شد که همواره ایران سعی در برطرف کردن این مشکلات داشت اما عثمانی چون دارای منافع زیادی بود در این مورد کوتاهی می‌نمود و قوانینی را که در مورد ازدواج از طریق تابعیت تصویب می‌شد اجرا نمی‌کرد.

investigating the issue of citizenship and the role of marriage in the citizenship of iranian and ottoman citizens in the qajar period (based on archival documents)

the issue of citizenship has garnered significant attention since the qajar era, largely due to the expansion of international communications and diplomatic relations between countries. a notable factor influencing citizenship was the prevalence of intermarriage between citizens of different nations. this research aims to elucidate this dimension of iran-ottoman relations during the qajar period. utilizing library resources and archival documents from iran, the study explores the implications of iran-ottoman interactions for citizenship, particularly in the context of cross-national marriages. specifically, it addresses the impact of these connections on both countries and examines the responses of the iranian and ottoman governments. the findings indicate that during this period, the geographical proximity between iran and the ottoman empire facilitated extensive interactions between their governments, resulting in numerous cross-national marriages. these marriages frequently generated tensions between the two nations. throughout this era, the iranian government consistently endeavored to address the issues arising from these unions, while the ottoman empire, with considerable interests at stake, tended to downplay the significance of these matters.