بررسی سرپوش زنان کُرد، ترک و ترکمن شمال خراسان در سده اخیر

یکی از نمادهای فرهنگی هر قومی، تن‌ پوش آنان است که از این میان، سرپوش مشخّص‌ترین آن‏هاست. منطقه شمال خراسان به‌علّت سکونت اقوام گوناگون کُرد، ترک و ترکمن از تنوّع فرهنگی خاصی برخوردار است. این تنوع در پوشش مردان و زنان منطقه اثر گذاشته و نمود یافته‌است. مقاله حاضر با توجّه به گوناگونی اقوامِ منطقه و اهمیّت آن‌، درصدد مطالعه، مقایسه و بررسی وجوه اشتراک و افتراق سرپوش زنان کُرد، ترک و ترکمن است. روش پژوهش، توصیفی‌تحلیلی با استفاده از شیوه گردآوری کتابخانه‌ای است. در صورت لزوم به مشاهده پرداخته و با افراد آگاه در زمینه پوشاک، مصاحبه انجام شده‌است. نتیجه بررسی کتاب‏ها، پژوهش‏ها و مصاحبه‌های شفاهی، نشانگر تنوّعِ سرپوش زنان اقوام گوناگون در شمال خراسان با نام‌های خاص محلی است. هر سه قوم معمولاً از شال و عرقچین با طرح‌های منقّش و رنگ‌های شاد، به‌ویژه رنگ قرمز استفاده می‌کنند. برخی از سرپوش‌ها همچون دیکلیجک (تبرلیک) بیشتر توسط ترکمن‌ها به‌کار می‌رود و یا لیچک را یک طایفه از کُردها می‌پوشند. پژوهش همچنین مشخص کرد در سال‏های اخیر با توجه به ارتباط بیشتر میان اقوام و تبادل فرهنگ‌ها شباهت بیشتری در سرپوش اقوام دیده می‌شود و تفاوت بین سرپوش‏ها بیشتر از نظر نوع تزئین و نام آن‏هاست.

a comparative study of kurdish, turkish, and turkmen women’s scarves in the north of khorasan in the current century

the garment is one of the cultural symbols of any ethnic group, and a scarf is the most distinctive one of them. due to the habitat of various ethnic groups of kurds, turks, and turkmen, the northern region of khorasan has a special cultural diversity, affecting men and women’s clothing in this region. regarding the variety of ethnic groups in the region and their importance, the present paper seeks to study, compare, and investigate the commonalities and differences in scarves of kurd, turk, and turkmen women. the study uses a descriptive-analytical method and desk study and if necessary, makes observations and conducts oral interviews with informed people and specialists in the field of clothing. investigating the references, resources, and oral interviews indicates the diversity of women’s scarves in the north of khorasan with special local names. every three ethnicities wear shawls and taqiyah with different designs and cheerful colors, especially red. some scarves, such as diklichek (tabarlik) are mostly used by turkmen women, and lichak is also worn by a tribe of kurds. the results indicated that due to higher communications among the ethnicities and cultural relationships, their scarves have higher similarity and vary in terms of decoration and naming.