تحلیلی بر رویکرد محمدامین رسول‌زاده و نشریه تکامل نسبت به تحولات دوره مشروطیت ایران

محمدامین رسول زاده از مهم ترین روشنفکرانِ قفقاز بود که با انتشار روزنامه تکامل تحولات اوایل دوره مشروطیتِ ایران را مورد توجه قرار داد. هدف از این پژوهش بررسی چرایی و چگونگی دیدگاه رسول زاده و نشریه تکامل نسبت به تحولات اوایل دوره مشروطیت ایران است. یافته های پژوهش نشان می دهد که شکل گیری جریانات متاثر از سوسیالیسم در قفقاز و تاسیس فرقه های همت و اجتماعیون عامیون نقش مهمی در توجه رسول زاده و همقطاران وی در نشریه تکامل به تحولات دوره مشروطیت ایران داشت. رسول زاده و نشریه مزبور مهمترین مسائل و موانعِ مشروطه خواهان و مجاهدان را از منظرِ گفتمانِ مبتنی بر سوسیالیسم و با رویکردی انتقادی مورد بحث و بررسی قرار دادند و در سازماندهی و جهت گیری اجتماعیون عامیون در ایران، طرفداران مشروطه و مطبوعات وابسته به آنان نقش برجسته ای ایفا کردند. روش پژوهش در این نوشتار، توصیفی- تحلیلی با تکیه بر متن اصلیِ نشریه تکامل و اسنادِ دست اول است و به تحقیقات و ترجمه هایی که به موضوع محمدامین رسول زاده امعان نظر داشته اند عطف توجه شده است.

an analysis of the approach of mohammad amin rasulzadeh and takamol newspaper about of the changes iranian constitutional era

mohammad amin rasulzadeh was one of the most important intellectuals in the caucasus who published the takamol newspaper to analyze and study early changes of constitutional era. the purpose of this research is to investigate how rasulzadeh and takamol newspaper viewed the developments of the early iranian constitutional period and why. the results of this research show that the formation of currents influenced by socialism in the caucasus and the establishment of parties of hemmat and ijtimaiyun-e amiyun played an important role in developing how rasulzadeh and his colleagues in takamol newspaper viewed the events surrounding the iranian constitutional period. rasulzadeh and his newspaper critically investigated the most important issues and hurdles facing the constitutional defenders with a socialist discourse. furthermore, constitutional supporters and their newspaper played an important role in organizing and aligning ijtimaiyun-e amiyun in iran. the method of research in this article is descriptive and analytical and is based on takamol newspaper and main documents. in addition, research articles and books and translated books focusing on mohammad amin rasulzadeh have been used.