تاثیر منازعات روسیه و عثمانی بر وضعیت ساوجبلاغ (مهاباد کنونی) در جنگ جهانی اول با تکیه بر مطبوعات و اسناد

در جنگ جهانی اول شهر ساوجبلاغ، به کانون منازعه روسیه و عثمانی در آذربایجان تبدیل شد. علت این پدیده قرار گرفتن شهر در مسیری بود که آذربایجان را به وان و موصل متصل می‎کرد و می‎توانست سپاه متحد روسیه و انگلیس را به هم بپیوندد؛ به همین سبب روس‎ها برای کنترل آن تلاش زیادی می‎کردند. عثمانی‎ها نیز با همه قوا از ساوجبلاغ محافظت می‎کردند. پژوهش حاضر به دنبال این است تا به روش توصیفی‎تحلیلی به این پرسش پاسخ دهد که منازعات روسیه و عثمانی چه تاثیری بر وضعیت ساوجبلاغ داشت؟ یافته‎های پژوهش نشان می‎دهد که در دورۀ چهارسالۀ جنگ جهانی اول، هیچ شهری در ایران به اندازۀ ساوجبلاغ آسیب ندید؛ به نوعی که می‎توان ساوجبلاغ را مهم‎ترین قربانی جنگ دانست. این شهر، هشت بار توسط طرفین درگیر، اشغال شد و بسیاری از ساکنان آن کشته و آواره شدند. همچنین یکی از پیامدهای این وضعیت، حذف نوادگان عزیزخان مکری از هسته اصلی قدرت در ساوجبلاغ و تقویت خاندان قاضی بود که آینده ساوجبلاغ را تحت تاثیر قرار داد.

the impact of the russia and ottoman conflicts on the situation of savojbolagh

during the first world war, the city of savojbolagh became the center of competition and conflict between russia and the ottoman empire in azerbaijan. the cause of this phenomenon was the location of savojbolagh on the route that connected azerbaijan to mosul and van and could connect the united army of russia and england. for this reason, russians tried to take it’s control . the ottomans also protected savojbolagh with all their forces. the present study seeks to investigate the effect of the russian-ottoman conflict on the situation of savojbolagh, in a descriptive-analytical approach. the findings of the research show that during the 4-year period of the first world war, savojbalagh was the most severely damaged city in iran. so it can be mentioned as the biggest victim of the world war i hostilities . this city was occupied 8 times by the conflicting parties military and many of its residents were killed a seend displaced. also, one of the consequences of this struggles was strengthening of qazi family after the descendants of aziz khan mukri were removed from the core of power in savojbalagh which by itself had a significant impact on savojbalagh future situation.