بررسی نقش رویکرد حدیث محوری در گسترش تیغ زنی و قمه زنی در دوران صفویه تاریخ نامه تبریز

رویکردهای مختلف علمی در مطالعات اسلامی موثر است؛ یکی از این رویکردها حدیث‎محوری است. حدیث‎محوری هنگام تعارض ادله، محوریت و اولویت را به حدیث می‎دهد. علمای اخباری به‎صورت آگاهانه این رویکرد را داشتند، اما برخی علمای دیگر نیز در مواردی تحت‎تاثیر برخی روایات قرار گرفته و به‎صورت ناآگاهانه آن‎ها را بر ادله قرآنی و عقلی مقدم کرده‎اند. این تحقیق حول محور این پرسش بود که رویکرد حدیث‎محوری در گسترش تیغ‎زنی و قمه‎زنی در دوران صفویه (907-1135ق) چه نقشی را ایفا کرده است؟ به نظر می‎رسید رویکرد حدیث‎محوری برخی علمای شیعه از مهم‎ترین عوامل و زمینه‎های گسترش تیغ‎زنی و قمه‎زنی در عزاداری عاشورا در دوران صفویه بوده است. این تحقیق در پی آن بود که پشتوانه مذهبی گسترش تیغ‎زنی و قمه‎زنی در دوران صفویه را که عبارت از رویکرد حدیث‎محوری است، به دست آورده، توجه جوامع علمی را به آن جلب کند و ریشه فکری گسترش بدعت‎های عزاداری را ارائه نماید. این کار، پژوهش بنیادی، توصیفی‎تحلیلى بود و با توجه به میان‎رشته‎ای (تاریخی‎حدیثی) بودن آن، در برخی موارد از روش‎های نقلی، تحلیل رجالی و تحلیل متن نیز استفاده شد. درنتیجه تحقیق به دست آمد که برخی علمای عصر صفوی تحت‎تاثیر برخی روایات قرار گرفته، در مقابل تیغ‎زنی و قمه‎زنی در عزاداری عاشورا سکوت اختیار کردند، برخی نیز آن را تایید نمودند و درنتیجه، هر دو گروه موجب گسترش آن در میان شیعیان شدند. با توجه به وجود ادله عقلی و قرآنی درباره حرمت این کار، موضع علمای یادشده چیزی جز حدیث‎محوری نیست.

Investigating the Role of HadithBased Approach in the Spread of Tatbir in the Safavid Period

Different scientific approaches are influential in Islamic studies, one of which is Hadithoriented approach (traditionoriented approach). Hadithoriented approach puts priority and focuses on hadith when there arises a controversy in evidences. Akhbari scholars have adopted this approach consciously but certain other scholars have been under the influence of some narratives and not knowingly have given priority to them compared to Quranic and rational evidences.  The present research tries to answer the question of what role has hadithoriented approach played in spreading Tatbir (Qamezani and Tighzani) in Safavid era?. It seems that the hadithoriented approach of some Shi’a scholars was the most important factor which paved the way for spreading Tatbir in mourning of Ashura in the Safavid era. This research sought to gain religious support for the spread of Tatbir in the Safavid period, which is a hadithcentered approach, to attract the attention of the scientific community and to provide the intellectual roots for the spread of mourning innovations. This work was a descriptiveanalytical research and due to its interdisciplinary (historicalhadith) nature, in some cases, narrative methods, rijali analysis and text analysis were used. The results showed that some scholars of the Safavid era were influenced by some narrations, remained silent in the face of Tatbir in the mourning of Ashura. Some also confirmed it, and as a result, both groups caused it to spread among the Shiites. Given the existence of rational and Qur’anic arguments about the sanctity of this work, the position of the mentioned scholars is nothing but hadithoriented.