شکل‏ گیری مدارس فرانسوی در سنندج در اواخر عهد قاجار (1310-1331ق.)؛ کارکردها و واکنش‌ها

در دوره قاجار، نهادهای مذهبی و غیرمذهبی فرانسه، با تمرکز بر آموزش اقلیت‏ها و ایجاد تاسیسات فرهنگی در مناطق مسیحی و یهودی‌نشین ایران، به‌تدریج وارد عرصه فرهنگی ایران شدند. در این روند، شهر سنندج مرکز اداری سیاسی کردستان اردلان، به‌عنوان یکی از مراکز حضور اقلیت‏های مذهبی اعم از آشوری‏ و کلدانی، در آن‏ زمان مورد توجه این مبلغان و نهاد‏های فرهنگی قرار گرفت و از اواخر عهد ناصری، مدارسی در این شهر تاسیس شد که به لحاظ شیوه آموزش و مواد آموزشی با نظام آموزش رایج دورۀ قاجاری کاملاً متفاوت بودند. در این پژوهش تاریخی به شیوه توصیفی تبیینی، این پرسش مورد بررسی قرار خواهد گرفت که مدارس فرانسوی در عهد قاجار در سنندج چرا و چگونه شکل گرفتند؟ این مقاله نشان می‌دهد که سنندج در دوره قاجار به سبب حضور اقلیت‏ها، مورد توجه نهادهای فرهنگی فرانسوی واقع شد و از رهگذر این توجه، مدارس لازاریست‏ها، آلیانس فرانسه و آلیانس اسرائیلی در آنجا شکل گرفت. این امر، نظام آموزشی اقلیت‏های دینی سنندج را وارد مرحله نوین نمود و در میان اقشار مختلف اجتماعی آن شهر، واکنش‏های متفاوت از اقبال به این مدارس تا انزجار و بدبینی در پی داشت.

Formation of French Schools in Sanandaj during the Late Qajar Era (13101331 AH); Functions and Reactions

During the Qajar period, French religious and nonreligious institutions gradually entered the Iranian cultural arena, focusing on the education of minorities and the establishment of cultural facilities in the Christian and Jewish regions of Iran. In this process, the city of Sanandaj, the administrativepolitical center of Ardalan Kurdistan, as one of the centers of the presence of religious minorities, including Assyrians and Chaldeans, was considered by these missionaries and cultural institutions at that time. They were established in this city and were completely different from the current education system of the Qajar period in terms of teaching methods and educational materials. In this descriptiveexplanatory historical study, the question of why and how French schools were formed in Sanandaj during the Qajar era will be examined. This article shows that Sanandaj was considered by the French cultural institutions during the Qajar period due to the presence of minorities. Therefore, Lazarist schools, the French Alliance and the Israeli Alliance were formed there. This brought the educational system of religious minorities in Sanandaj to a new stage, and among the various social strata of the city, different reactions were made ranging from acceptance to disgust and pessimism.