جایگاه دین در برخی از متون کتب درسی دوره پهلوی اول (تاریخ، تعلیمات دینی، ادبیات فارسی)

آنچه که در این مقاله با عنوان جایگاه دین در متون درسی مقاطع ابتدایی و متوسطه دوره حکومت پهلوی اول مورد بررسی قرار گرفت، حاوی مطالبی در خصوص جایگاه ادیان الهی و غیرالهی در متون درسی کتب مختلف از جمله؛ تاریخ، تعلیمات مدنی، لآلی الادب و تعلیمات دینی بوده‌است. با توجه به اینکه حاکمیت در این زمان درصدد نوسازی نظام آموزشی مبتنی بر ایدئولوژی ناسیونالیسم و سکولاریسم غرب‌گرا بوده، دستگاه فرهنگی رژیم در برخورد با مسائل دینی به‌خصوص مقوله دین اسلام در کتب درسی، درصدد برآمد محدودیت­هایی در این زمینه به‌وجود آورد. لازم به‌ذکر است رویکرد نظام آموزشی پهلوی اول نسبت به ادیانی نظیر زرتشت با توجه به نگاه خاص به دوران ایران باستان نسبت به ادیان دیگر کاملاً متفاوت بوده است. در هر صورت تلاش نگارنده در این مقاله بر این بوده تا مباحث مورد نظر را به استناد برخی منابع کتب درسی ابتدایی و متوسطه دوره پهلوی اول مورد بررسی قرار گیرد. با توجه به اینکه محور موضوعی مقاله جایگاه دین در برخی متون درسی دوره حکومت پهلوی بوده، سعی شد جایگاه ادیان ایرانی و غیرایرانی دوره پیش از اسلام و پس از آن و نیز ادیان ملل دیگر در این دوران، مورد توجه قرار گیرد. البته شاخصه اصلی مقاله در خصوص نشان دادن چگونگی جایگاه دین اسلام در کتب درسی براساس مبانی نظری گفته شده در فوق است.

Religion Stance in some Textbooks of First Pahlavi Period (History, Theology, Persian Literature)

What is studied in this article as the religion stance in elementary and secondary schools of First Pahlavi Period includes topics related to divine and nondivine regions’ stance in different textbooks such as history, civic science, literature, and theology. Considering that the governance in this period has tried to renovate the educational system based on west nationalism ideology and secularism, therefore the regime cultural system in treating religious topics especially Islam religion in textbooks has tried to impose limitations in this ground. It is noteworthy that the first Pahlavi educational system has had a different perspective about religions including Zoroastrianism considering the special look of the Ancient Persia to other religions. However, the author in this article has tried to study the intended topics based on some elementary and secondary school textbooks of First Pahlavi period. Given that the article topic is the religions stance in some textbooks of First Pahlavi period, therefore it is tried to study the Iranian and nonIranian religions’ stance and other countries’ religion stance in the preIslamic and Islamic period.  Of course the article main criterion is related to demonstrating the Islam religion stance in textbooks based on abovementioned theoretical foundations.