مردان قُرَظی و کنشگری آنان پس از سال پنجم هجری

قرظیان، قریظیان ‌یا‌ همان بنی‌قریظه یکی از گروه‌های جامعه ‌یهودی بودند که از چند ‌سده پیش از هجرت در یثرب حضور داشتند. آنان پس از هجرت با مسلمانان در تعامل بودند تا اینکه در پی نزاع سال پنجم هجری شرایط به گونه دیگری رقم خورد. وجود جمعی از افراد به عنوان بازماندگان بنی‌قریظه مورد اتفاق است. بر اساس گزارش‌های مشهور، آنان توبه‌کننده از پیمان‌شکنی و زنان و کودکان بودند؛ اما برخی از گزارش‌ها افزون بر آن، مردانی که قلعه را ترک کرده‌اند و دیگر ساکنان را نیز جزو بازماندگان به شمار می‌آورند. مسئله اصلی مقاله آن است که رد پایی از مردان قرظی بیابد و نقش بازماندگان بنی‌قریظه را در عرصه‌های مختلف پس از سال پنجم نشان دهد. نقش مردان یا فرزندان و نوادگان مذکر قرظی و کنشگری آنان در دهه‌ها و سده‌های بعد حائز اهمیت است. این پژوهش به حضور قابل توجه حدود چهل مرد از آنان پرداخته و با روش توصیفی تحلیلی ‌کوشیده توضیح دهد که مشارکت قرظیان در کدام زمینه‌ها بیشتر بوده است. نتایج نشان می‌دهد. ریشه برخی از روایات و گزارش‌های مرتبط با یهود و بنی‌قریظه در متون مسلمانان، اعم از تاریخ، حدیث، تفسیر و مانند آن، به این افراد می‌رسد یا حداقل نام آن‌ها در لایه‌های میانی اسنادِ آن روایات وجود دارد.

qurazi men and their activism after the fifth year of hijri

the qurazis, also known as the banu qurayza, were a group within the jewish community who had been present in yathrib for several centuries before the hijra. after the hijra, they were in interaction with the muslims until the conflict of the fifth year of hijra changed the circumstances. the existence of a group of people as survivors of the banu qurayza is a matter of agreement. according to well-known reports, these individuals were those who repented from breaking the treaty or were women and children. however, some reports, in addition to the aforementioned cases, consider the men who left the fortress and other residents to be among the survivors. the main issue of this article is to find traces of qurazi men and to show the presence or role of the survivors of the banu qurayza in various fields after the fifth year. the role of qurazi men or their male children and descendants and their agency in the decades and centuries that followed is important. this research has examined the significant presence of about forty of them and has tried to explain, using a descriptive-analytical method, in which areas the qurazis’ participation was greater. the results show that the roots of some of the narrations and reports related to the jews and the banu qurayza in muslim texts, including history, hadith, tafsir, and the like, go back to these individuals or at least their names exist in the middle layers of the isnad of those narrations.