مُهرها و نگین‌های پادشاهان ساسانی؛ بررسی هویت پادشاه و نقش‌مایه‌های حک شده بر این آثار

مهرها و نگین‌های منتسب به شاهان ساسانی اگر چه در مقایسه با مجموع مهرهای بر جای‌ مانده از این دوره اندک‌ شمارند، به لحاظ جنس، تزئینات به کار رفته در ساخت و نقوش حک شده بر آن‌ها از سایر مهرهای این دوره متمایزند. نقوش حک شده بر این مهرها عبارتند از تصویر چهره پادشاه، صحنه پیروزی بر دشمن، و برخی از حیوانات. اساس آگاهی‌های ما از این مهرها متکی به آثار موجود در موزه‌ها و در برخی موارد صرفاً توصیفی است که در منابع نوشتاری آمده‌اند. با توجه به اینکه در مورد هویت برخی از پادشاهان نقش شده بر مهرها و نگین‌ها اختلاف نظرهایی در میان پژوهشگران وجود دارد، این پژوهش با بررسی مهرها و نگین‌های شاهان ساسانی موجود در موزه‌ها و گزارش‌های متون اسلامی و تمرکز بر نقش‌مایه‌های آن‌ها به دنبال تعیین هویت پادشاهان نقش‌شده و همچنین میزان تاثیرپذیری ساسانیان از هنرهای پیشین و معاصران آن‌ها است. بررسی‌‌ها بیانگر آن است که بن‌مایه مهرهای شاهان ساسانی همانند سایر آثار هنری این دوره تاثیر پذیرفته از الگوهای ایران باستان و تمدن‌های شرق باستان است. همچنین، تاثیرپذیری ساسانیان از الگوهای غربی و همسایگان در قالب ظاهری و به پیروی از سبک روز مشاهده می‌شود؛ اگرچه در بیشتر موارد ساسانیان این الگوها را با استانداردهای خود تطبیق داده‌اند. در رفع ابهامات موجود در خصوص شناسایی پادشاهان نقش شده بر مهرها نیز بایستی از سایر آثار هنری این دوره بهره گرفت.

the seals and signets of sasanian kings; identification of king and engraved motifs on them

although the number of the seals and signets attributed to sasanian kings is small compared to the collection of the remaining seals from this period, they are distinguished from the other seals of the period due to their materials, embellishments, used in the structure and inscribed motifs on them. the sasanian kings to whom a seal or signet is attributed include ardeshir i, shapur i, narseh, bahram iv, bahram v, peroz, kavad i, khosrow a, and khosrow parviz. the motifs on these seals are the kings’ portraits, the scene of victory over the enemy, and some animals. the base of our knowledge about these seals relies on the items remaining in the museums and sometimes, simply on the descriptions in the written resources. as there is a disagreement between the researchers about the identity of some kings inscribed on the seals and signets, this survey is going to identify the kings and illuminate the amount of sasanians’ impressibility from their contemporaries and previous arts through studying the seals and signets of sasanian kings existing in the museums and islamic texts focusing on their motifs. the studies show that the theme of the sasanian kings’ seals is influenced by the patterns of ancient iran and eastern civilizations. also, the impressibility of sasanians from western patterns and the neighbors is seen in the external form and following their method; however, in most cases, sasanians adjusted these patterns to their own standards. other artistic works of this period and new findings can be used to remove the ambiguities about the kings inscribed on the seals