جغرافیای تاریخی مکران در دوره صفوی بر اساس نقشه‌های تاریخی اروپاییان

یکی از پیامدهای گسترش مناسبات ایران و اروپا در دورۀ صفوی، ترسیم نقشه‌های ایرانِ نقشۀ صفوی توسط نقشه نگاران اروپایی بود. نقشه نگاران اروپایی در عصر اکتشافات جغرافیایی و مناسبات چندجانبه اروپاییان با ایران، علاوه بر ترسیم نقشه‌های جهانی، آسیایی و منطقه‌ای، به ترسیم نقشه‌های اختصاصی از ایران نیز پرداختند. ترسیم نقشه های متعدد توسط اروپاییان از ایرانِ نقشۀ صفوی به همراه مشخص نمودن جزئیات در نقشه ها، موقعیت و مشخصات هر یک از ایالات ایران در آن دوره را نمایان می سازد. یکی از ایالات مهم ایران در نقشۀ صفوی، ایالت مکران در جنوب‌شرق ایران بود. مکران به دلیل پیوند با دریا و همچنین به مثابه پُل ارتباطی ایران با همسایگان شرقی به ویژه هند، اهمیت داشت و مورد توجه نقشه‌نگاران اروپایی قرار گرفته بود. نظر به اینکه در منابع تاریخی و جغرافیایی بازمانده از نقشۀ صفوی، توصیفات مختصری از مکران باقی‌مانده و از طرفی نقشه نگاران اروپایی نقشه این ایالت را با پدیده های جزئی سیاسی، طبیعی، انسانی و غیره ترسیم نمودند، واکاوی جغرافیای تاریخی مکران در این نقشه ها جای بحث و بررسی دارد. هدف این نوشتار تبیین جغرافیای تاریخی مکران در نقشۀ صفوی بر اساس نقشه های تاریخی اروپاییان از آن دوره است که به روش تاریخی و با استخراج اطلاعات از نقشه ها و همچنین منابع کتابخانه ای نگاشته شده است.

historical geography of makran in the safavid period according to the historical maps of europeans

one of the consequences of the expansion of iran-europe relations in the safavid period was the drawing of maps of safavid iran by european cartographers. in the era of european geographical explorations and multilateral relations with iran, european cartographers, in addition to drawing global, asian and even regional maps, also drew specific maps of iran. the drawing of various maps by europeans of safavid iran along with specifying details in the maps shows the location and characteristics of each of the iranian states in that period. one of the most important states of iran in the safavid period was makran province in southeastern iran. makran was important because of its connection with the sea and also as a bridge between iran and its eastern neighbors, especially india, and was considered by european cartographers. given that in the historical and geographical sources left from the safavid period, brief descriptions of makran remain, and on the other hand, european cartographers drew the map of this state with minor political, natural, human, etc. phenomena, the analysis of makran historical geography in this the maps are worth discussing. the purpose of this article is to explain the historical geography of makran in the safavid period based on historical maps of europeans from that period, which has been written in a historical way by extracting information from maps and library sources