تحلیلی بر نبرد رافیا؛ زمینه‌ها، علل و پیامدها

امپراتوری سلوکیان و پادشاهی بطلمیوسی مصر، سلسله‌هایی هستند که پس از کشورگشایی‌های اسکندر مقدونی پا به عرصه حضور گذاشته‌اند. آن‌ها در طول عمر سلسله خود به خاطر تسلط بر شرق مدیترانه، درگیر جنگ‌های شش‌گانه‌ای موسوم به جنگ‌های سوری شدند. نبرد رافیا در اواخر جنگ چهارم سوریه، میان آنتیوخوس سوم و بطلمیوس چهارم در سال 217 پیش از میلاد رخ داده است. این نبرد، یکی از رویارویی‌های حساس و تعیین‌کننده در جنگ‌های سوریه میان دو قدرت بزرگ دوران هلنیستی بود. از سویی آنتیوخوس سوم، پادشاه سلوکی، در پی بازپس‌گیری مناطقی بود که در قرن‌های گذشته از دست داده بود. از دیگر سو، بطلمیوس چهارم و حکومت بطلمیوسی مصر تلاش می‌کردند تا بر تسلط خود بر سرزمین‌های شرق مدیترانه مُهر تایید بزنند؛ بنابراین، نتایج و پیامدهای این نبرد می‌توانست تعادل قدرت در کل منطقه مدیترانه را تحت تاثیر قرار دهد پژوهش حاضر بر اساس رویکرد تاریخی و بر اساس توصیف و تحلیل داده‌های اسناد و منابع به دنبال پاسخگویی به این پرسش است: علل به وجود آمدن نبرد رافیا و نتایج و پیامدهای آنچه بوده است؟ نتایج پژوهش نشان می دهد که این نبرد به خاطر تسلط طرفین بر سر سرزمین‌های شرق مدیترانه به‌ویژه منطقه کوئل-سوریه بوده است؛ هرچند آنتیوخوس سوم در این نبرد با شکست مواجه شد اما سیاست های انفعالی فرعون مصر باعث شد که از سویی آنتیوخوس سوم اقتدارش را در آسیای صغیر و شرق ایران احیا کند و از دیگر سو مصری‌ها در غرب با رشد فزاینده روم مواجه شدند که پس از مدتی توسط آنها منقرض شدند.

analysis of the battle of raphia: background, causes, and consequences

the seleucid empire and the ptolemaic kingdom of egypt were dynasties that arose after the conquests of alexander the great. during the life of their dynasty, they were involved in six wars, known as the syrian wars, for control of the eastern mediterranean. the battle of raphia took place at the end of the fourth syrian war between antiochus iii and ptolemy iv in 217 bc. this battle was one of the critical and decisive confrontations in the syrian wars between the two great powers of the hellenistic era. on the one hand, antiochus iii, king of the seleucids, sought to regain the territories he had lost in previous centuries. on the other hand, ptolemy iv and the ptolemaic government of egypt sought to assert their dominance over the eastern mediterranean. therefore, the results and consequences of this battle could affect the balance of power in the entire mediterranean region. based on the historical approach and on the description and analysis of the data of documents and sources, the current research seeks to answer the question: what were the causes of the battle of raphia and what were its results and consequences? the results of the research show that this battle was due to the domination of both sides over the eastern mediterranean countries, especially the region of coele-syria; although antiochus iii was defeated in this battle, the passive policy of the pharaoh of egypt caused antiochus iii to revive his authority in asia minor and eastern iran. on the other hand, the egyptians had to contend with the growing power of rome in the west and were eventually wiped out.