آیا منات، لات و عزی، بنات الله هستند؟

منات، لات و عزی از شمار آن دسته از انگاره‌های جاهلی هستند که در قرآن کریم ذکر شده‌اند و در طی تاریخ، توجه قرآن‌پژوهان از طیف‌های مختلف را به خود جلب کرده‌اند. در حالیکه انگارۀ رایج در مورد ایشان، شناسایی این خدایان جاهلی به مثابۀ بنات الله یا دختران خداوند است؛ در غالب قریب به اتفاق منابع متقدم اسلامی چنین ماهیت‌دهی مشاهده نمی‌شود و حتی بنات الله به ملائکه تصریح گردیده‌اند. در این مطالعه بناست به بررسی ماهیت این الهگان و ارتباط ایشان با انگارۀ بنات الله بپردازیم و با نظر به منابع پیشاقرآنی و همچنین آیات قرآن کریم، یک بازخوانی انتقادی از منابع متقدم اسلامی انجام دهیم. مهم‌ترین سوالات ما عبارتند از: منات، لات و عزی در منابع متقدم اسلامی، منابع پیشاقرآنی و قرآن کریم چه کسانی هستند و چگونه معرفی شده‌اند؟ ارتباط این خدایان جاهلی با انگارۀ «بنات الله» در هریک از این منابع چیست؟ اقوال نویسندگان نخستین اسلامی چه کمکی به درک ماهیت این الهگان می‌کند؟ یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که هرچند در قرآن کریم و منابع پیشاقرآنی صراحتی در تعریف الهگان عربی به مثابۀ بنات الله مشاهده نمی‌شود اما با نظر به تناقضات و اختلافات موجود در منابع متقدم اسلامی، می‌توان وجود این ارتباط را در میان اعراب جاهلی محتمل دانست.

are the goddesses allat, aluzza and manat, the daughters of allah?

allat, aluzza, and manat are among the arabian ideas which are mentioned in the quran and which, throughout history, have been studied by many scholars. while the common idea is that these goddesses are “daughters of allah” or “banat allah,” in the vast majority of the early islamic sources, such a identifiation is not attributed to them and even the daughters of allah have mostly been specified as angels. this study examines the nature of these goddesses and their relationship with the idea of daughters of allah. considering prequranic sources as well as the verses of the quran, this study conducts a critical reading of the early islamic literature.the most important questions are as follows: who are allat, aluzza, and manat? how are they introduced in prequranic sources, the quran, and the early islamic sources? what is the relationship between these arabian goddesses and the idea of daughters of allah in each of these sources? and how these sources help us to understand the nature of these deities? the findings of this study indicate that although the arabian goddesses are not referred to as daughters of allah in the quran and prequranic sources, given the contradictions and differences in the early muslims material, this belief can be considered possible among preislamic arabs.