بازتاب رویدادهای انقلاب گیلان در آثار ویلیمیر خلبنیکف

جنبش انقلابی گیلان (1300-1294/1921-1915) یکی از مهم ترین جنبش های تاریخ معاصر ایران به شمار می آید که همواره محل بحث های فراوانی از سوی صاحب نظران و کارشناسان مسائل تاریخی و سیاسی بوده است. در طول سال ها آثار گوناگون در مورد این جنبش به شکل کتاب و مقاله در حوزه های تاریخی، هنری و ادبی به قلم پژوهشگران ایرانی و غیرایرانی به نگارش درآمده اند که هر یک به سهم خود دربردارندۀ نکته های قابل تاملی در مورد چگونگی شکل گیری این جنبش، اندیشه و عملکرد رهبران آن، به ویژه میرزا کوچک خان و دلایل ناکامی جنبش هستند. شعرهای ایرانی یا در اصطلاح پژوهشگران ادبیات روسیه «سیکل ایرانی» ویلیمیر خلبنیکف شاعر برجستۀ قرن بیستم ادبیات روسیه، از آثاری است که متاثر از این رخداد انقلابی سروده شده اند. نکتۀ شایان توجه این است که خلبنیکف یکی از اعضای گروهی متشکل از سخنرانان و هنرمندان انقلابی روس بود که در سال 1921/1300 همراه با بخشی از نیروهای ارتش سرخ از باکو وارد گیلان شدند و از نزدیک شاهد برخی از رخدادهای منتهی به ماه های پایانی جنبش جنگل بودند. این نوشتار بر آن است تا با ارائۀ دیده ها و تاثیرهای ویلیمیر خلبنیکف از انقلاب گیلان، مخاطبان ایرانی را با دیدگاه های فرهیختگان و نخبگانِ روسِ معاصر انقلاب اکتبر 1917 در مورد این رخداد مهم تاریخ ایران که گفته می شود از انقلاب روسیه تاثیر پذیرفته بود، آشنا کند.

the reflection of the events of the gilan revolution in the works of velimir khlebnikov

the gilan revolutionary movement (19151921) is one of the most important movements in the contemporary history of iran. it has been constantly discussed by the experts from political and historical perspectives. over the years, several historical studies have been done on this movement in the form of books, articles, artworks, and literary works by iranian and noniranian writers and researchers. each of these works contains important points about the emergence of this movement, the causes of its failure, and its leaders’ thoughts and actions, in particular mirza kuchik khan. “iranian poetry,” or according to russian literature researchers “iranian cycle,” of velimir khlebnikov, a prominent twentiethcentury poet of russian literature, are among the works which have been influenced by the gilan revolution. the remarkable feature of these poems is that the poet himself was a member of a group of russian revolutionary speakers and artists who entered gilan from baku with red army troops and witnessed some of the events of the last years of the jungle movement. this article aims to acquaint iranian audiences with the views of contemporary russian intellectuals and elites of the russian revolution of october of 1917 on this important event in the contemporary history of iran, the gilan revolution, which is said to have been influenced by the russian revolution.