تحلیل چرخش های روایی شعبی بر پایۀ زندگی و زمانۀ وی

اخباریان دو قرن نخست هجری تاثیرات ماندگاری در تاریخ نگاری اسلامی و فهم مسلمانان قرون بعد از وقایع تاریخی برجای گذاشتند. عامر شعبی (105-28) یکی از این اخباریان است که علاوه بر شهرت در فقه و حدیث در حوزۀ تاریخ نیز، مورد توجه فراوان مورخان اسلامی قرار گرفت. از او روایت های متناقض و متضادی در مورد حوادث و شخصیت های موثر جهان اسلام باقی مانده است. شناخت و تحلیل چرایی این تناقض ها در روایات شعبی مسالۀ این پژوهش است. روش به کاررفته توصیفی تحلیلی است. نتیجه نشان می دهد روایات ابوعمرو به دنبال تحولات اجتماعی و سیاسیِ کوفه و منافع اشراف قبیله همدان و شخص وی تغییر کرد. این تغییرات در سه پرده مشاهده می شود. در پردۀ نخست (66-28)، متاثر از محیط پرورش کودکی رنگ وبوی تشیع علوی در اخبار شعبی کاملا نمودار است. پردۀ دوم زندگی عامر با جدایی او از قیام مختار (66) شروع شده و تا شورش ابن اشعث (81) ادامه یافت. در این مرحله، او تحت تاثیر عوامل ارتقای جایگاه فقاهتی و اشرافی و واکنش به رشد غالیان از شیعیان فاصله گرفت. ازین رو، روایت های ابوعمرو ضد شیعی شد هرچند هنوز، طرفدار حضرت علی (ع) بود. شکست ابن اشعث (84) پردۀ سوم زندگی او را رقم زد. شعبی با سرسپردگی به امویان، اخباری در طرفداری از آن ها و بر ضد حضرت علی (ع) نقل کرد.

An Analysis of alShaabi’s Narrative Twists Based on His Era and Life

“Akhbarions”of the 1st and 2nd centuries AH have had lasting effects on the Islamic historiography and the understanding of the Muslims of later centuries. Amer alShaabi (28105 AH) is one of Akhbarions. He, who was famous in the fields of Fiqh and Hadith, and history, has received much attention from Islamic historians. There are contradictory narratives by him about the events and the influential Muslims of the Islamic world. The main purpose of this study is to identify and analyze the contradictions in the narratives of alShaabi. The findings reveal that Abu Omar’s narrative changed as a result of the sociopolitical changes of Kufa and the interests of the nobility of Hamdān tribe and his own. These changes fall under three categories. The period of 2866 AH was influenced by his childhood environment so that we can detect traces of Shiism in his narratives. The second episodeof his life began with his separation from Mokhtar’s uprising (66 AH) and continued until Ibn alAshath’s uprising (81 AH). At this stage, he distanced himself from Shiism under the influence of his status in Fiqh and as a reaction to the growth of the Ghulat. Thus, his narratives became antiShiite, although he was still a supporter of Ali in this period. The defeat of ibn alAshash (84 AH) marked the third episode of his life in which he became devoted to the Umayyad dynasty to the extent that he quoted a story in favor of the Umayyad Caliphate and against Imam Ali.