سنخ‌شناسی جنبش‌های اجتماعی گیلان در عصر صفویه
|
|
|
|
|
|
|
|
نویسنده
|
میرزایی وریا ,آقاجری هاشم
|
|
منبع
|
پژوهشهاي علوم تاريخي - 1397 - دوره : 10 - شماره : 2 - صفحه:191 -210
|
|
چکیده
|
گیلان در دوره صفویه شاهد جنبش‌های اجتماعی بسیاری بوده است. این امر معلول عواملی چون شرایط اقلیمی خاص این ناحیه مانند نزدیکی به دریا و وجود جنگل ها و بیشه های انبوه، خاندان‌های ریشه دار محلی، تولید گسترده ابریشم، درآمدزایی بالای این ایالت به دلیل تجارت این محصول و رویکرد متمایز دولت صفویه به این منطقه بود. به خطرافتادن امتیازهای موروثی حکام محلی، افزایش مالیات ها و ستم مالیاتی علیه طبقات مختلف جامعه و سیاست و برنامه های حکومت صفویه درباره اقتصاد و نحوه اداره این ایالت، ازجمله خاصه سازی ایالات حاصلخیز، انحصار تجارت ابریشم و استقرار گروه های غیربومی مانند گرجیان، ارامنه و قبایل قزلباش در این ناحیه منجر به اتحاد خاندان‌های محلی، طبقات گوناگون شهری و دهقانان گیلان علیه دولت صفویه شد. این پژوهش که با روش توصیفی تحلیلی انجام می گیرد، می‌کوشد تا با الهام از روش تحلیل طبقاتی اریک اُلین رایت به سنخ‌شناسی جنبش‌های اجتماعی گیلان بپردازد و چرایی و چگونگی تحول این جنبش‌ها را تبیین کند. مدعای پژوهش این است که این جنبش‌ها طیفی از جنبش‌های خاندانیشهری، خاندانیدهقانی و دهقانی را شامل می‌شود و تغییر مشی کلان اقتصادی و سیاسی دولت صفویه نسبت به این ایالت سودآور، منجر به سرکوب خاندان‌های شهری و زمینه‌ساز بروز انواع دیگر این جنبش‌ها و طرح مطالبات جدید شد.
|
|
کلیدواژه
|
گیلان، عصر صفویه، جنبش‌های اجتماعی، خاندان‌ها، دهقانان، ابریشم
|
|
آدرس
|
دانشگاه تربیت مدرس, ایران, دانشگاه تربیت مدرس, گروه تاریخ, ایران
|
|
پست الکترونیکی
|
aghajeri@modares.ac.ir
|
|
|
|
|
|
|