تحلیل فقهی حقوقی تسلیم منفعت در قرارداد اجاره

در قرارداد اجاره با لحاظ این‌که اصولاً مستاجر فقط هنگامی مکلف به پرداخت عوض قراردادی می‌شود که منفعت موضوع معامله به وی تسلیم شده باشد، این پرسش مطرح می‌شود که تسلیم منفعت چه زمانی تحقق می‌یابد که این تکلیف بر عهده مستاجر قرار گیرد؟ در اجاره اشیا آنچه ظاهراً مورد اتفاق فقیهان امامیه قرار دارد این است که صرفاً با تسلیم عین، مستاجر ملزم به پرداخت اجاره‌بها می‌شود؛ ولی پذیرش این دیدگاه برای بعضی صاحبنظران دشوار آمده، زیرا منفعت، امری تدریجی‌الحصول بوده، در حین تسلیم عین به مستاجر وجود ندارد. در مورد اجاره خدمات نیز آن‌جا که اجیر باید کاری را بر روی شیء متعلق به مستاجر انجام دهد، در تعیین زمان تسلیم منفعت اختلاف نظر وجود دارد. نویسندگان در این مقاله ضمن تحلیل و نقد دیدگاه‌های مختلف در مسئله به این نتیجه رسیده‌اند که در اجاره اشیا با لحاظ عرفی بودن تسلیم، با تحویل عین به‌عنوان منبع منفعت، تسلیم منفعت تحقق می‌یابد و درخصوص اجاره خدمات نیز چنانچه بر طبق قرارداد باید اجیر عملی را بر روی شیء متعلق به مستاجر انجام دهد و شیء مزبور برای انجام آن کار در تصرف اجیر قرار بگیرد، به لحاظ عرفی تسلیم منفعت تنها با تسلیم آن شیء تحقق می یابد. در غیر این صورت، با اتمام کار، اجیر حق الزام مستاجر به پرداخت دستمزد را خواهد داشت.