امکان سنجی پذیرش نظریه «شخصیت حقوقی خانواده» در حقوق ایران، کشورهای اسلامی، غرب و فقه اسلام

در این مقاله با اصل موضوع قلمداد کردن مفهوم شخص حقوقی در عرف خاص حقوقی معاصر از یک طرف و بر اساس تلقی عمومی از مفهوم خانواده از سوی دیگر در صدد بر آمده‌ایم تا امکان پذیرش نظریه شخصیت حقوقی برای خانواده را در نظام‌حقوقی ایران، کشورهای اسلامی، نظام‌های عمده حقوقی غرب و فقه اسلام بررسی نماییم. با وجود ادعای پذیرش شخصیت حقوقی در گزارش‌های تاریخی، تحلیل‌های فلسفی و پاره‌ای اظهارات حقوقی مشخص کرده ایم که پیش فرض چنین اظهاراتی وجود هویتی واقعی و مستقل برای خانواده است که در  انحلال عاطفی «من»های افراد تشکیل دهنده خانواده در هویت جمعی خانواده ریشه دارد اما منطبق بر مختصات شخصیت حقوقی به معنای دقیق کلمه نیست. همین هویت است که در مصوبات قانونی کشور ما همانند سایر کشور ها؛ از جهت ترتب اهداف و سیاست‌های کلان حاکمیت، موضوع واقع شده است ولی در هیچ کدام خانواده به عنوان یک شخصیت حقوقی مستقل موضوع یک حکم تکلیفی یا وضعیِ جزیی قرار نگرفته است. با توجه به دو نظام رومیژرمنی و کامن‌لا، مقررات کشورهای اسلامی و موضع فقه اسلامی،  اظهارات و قالب‌های مختلفی را که ممکن است به عنوان دلیل یا موید برای تثبیت نظریه شخصیت حقوقی خانواده مطرح شود معرفی، نقد و رد کرده ایم.

Feasibility of the Theory of Legal Personality of the Family in the Iranian Law, Islamic Countries, the West and Islamic Jurisprudence

This paper considers the concept of a legal person on the base of temporary legal terminology and the globally accepted notion of The Family to discuss about the acceptability of the legal personality for the family in the legal systems of Iran, Islamic countries, main west and Islamic jurisprudence. Despite the claim that the legal personality for the family has been accepted in some historical, philosophical and legal reports, this paper proves that the origin of such reports is the emotional dissolution of family members in the collective identity of the family that is far from the notion of legal personality in its definite term. Similar to other countries, this identity (not the legal personality) has formed the subject of some Family Acts in our country. According to the RomanGermanic law, common law, rules of Islamic countries and the position of Islamic law, we have discussed and rejected the statements and various templates that may indicate or form the reason for the benefit of the "Theory of Legal Personality" of the Family”.