گستره حق آزادی دین و عقیده در اسناد بین‌المللی حقوق بشر

حق آزادی دین و عقیده از بنیادیترین حقوق بشر است و حتی میتوان گفت ایده کلی حقوق بشر در تاریخچه حمایت از اقلیتهای دینی قرار دارد. این حق که در اولین قوانین حقوق بشری داخلی همچون اعلامیه فرانسوی حقوق بشر و شهروند و اولین اصلاحیه قانون اساسی آمریکا منعکس شده است از ابتدای نهضت جهانی حقوق بشر نیز مورد توجه بوده و در مهمترین اسناد بینالمللی حقوق بشر همچون اعلامیه جهانی حقوق بشر، میثاق حقوق مدنی و سیاسی، کنوانسیون اروپایی حقوق بشر، کنوانسیون آمریکایی حقوق بشر و منشور آفریقایی حقوق بشر و ملتها بر آن تاکید شده است. با وجود این، نمیتوان انکار کرد که هنوز در مورد بعضی از اجزا و جنبههای حق آزادی دین و عقیده و بهویژه درباره حق تبلیغ دین، حق تغییر دین و محدوده حق آزادی دین کودکان اختلافنظر وجود دارد. البته علیرغم تداوم اختلاف نظری در موضوعات فوق، میتوان گفت که اسناد بینالمللی، تعریف شفاف و جامع و مانعی از حق آزادی دین ارایه دادهاند و موارد احتمالی ابهام این اسناد نیز توسط آرای نهادهای قضایی و نظارتی بینالمللی رفع ابهام شده است. مثلاً با استناد به میثاق حقوق مدنی و سیاسی و نیز با توجه به نظرهای کمیته حقوق بشر و دیوان اروپایی حقوق بشر میتوان گفت که افراد حق تغییر دین دارند و تبلیغ دینی نیز جزیی از حق آزادی دین است. در مجموع، شاید بتوان گفت تنها موضوعی که همچنان در هالهای از ابهام است، تزاحم حق آزادی دین کودکان و حق والدین برای تعیین نوع آموزش دینی کودکانشان است.