تحلیل مفهوم، وضعیت و ماهیت شرط خرید حق خروج در قرارداد استخدام بازیکن حرفه‌ای فوتبال در مقررات فیفا و حقوق ایران

به موجب شرط خرید حق خروج در ازای پرداخت مبلغ مندرج در شرط در وجه باشگاه، بازیکن می‌تواند پیش از انقضای مدت و بدون ارائه هرگونه دلیل قرارداد استخدامی خود را فسخ کند. شناخت وضعیت و ماهیت حقوقی این شرط در مقررات فیفا و حقوق ایران، مسئله اصلی پژوهش حاضر است. علی‌رغم معتبربودن استعمال شرط در مقررات فیفا، نزد مراجع حل‌وفصل بین‌المللی اختلافات ورزشی، نظرات مختلفی پیرامون ماهیت آن مطرح شده است. برخی، آن را «شرط جبران خسارت» و مبلغ شرط را نیز «وجه التزام» و مشمول ممنوعیت وجه التزام گزاف و ناعادلانه می‌دانند. از نظر برخی دیگر، ماهیت شرط، نوعی شرط خیار معوض است که مبلغ شرط، عوض آن است. نظر اخیر، در حال حاضر نظر برگزیده فیفا است. در ایران، علی‌الاصول، شرط خرید حق خروج معتبر و صحیح است اما طبق «دستورالعمل ثبت قراردادها»، مصوب سازمان لیگ فوتبال ایران برای فصل 1403-1402، استفاده از این شرط در قرارداد بازیکنان ایرانی ممنوع است. در پرتو روش تحلیلی و توصیف ماهوی روابط ناشی از این شرط، به نظر می‌رسد ماهیت شرط خرید حق خروج نوعی شرط خیار (حق فسخ) معلق و معوض است و معلق‌علیه در آن پرداخت عوض (مبلغ شرط) است. این حق به موجب شرط کارسازی می‌شود ولی فعلیت و امکان اجرای آن به بازپرداخت مبلغ شرط، منوط و معلق شده است.

analyzing the concept, status and nature of buy-out clause in professional football player’s employment contract; the fifa regulations and iranian law perspective

as for the buy-out clause, if the player pays the buy-out fee, he/she can terminate the contract prematurely without specifying any cause. the current research principally aims to analyze the legal nature of the buy-out clause and what are its legality conditions in fifa regulations and iranian law. regarding the nature of the buy-out clause, different perspectives have been raised. from a perspective, the buy-out clause can be classified as a liquidated damage clause and is subject to prohibition of exorbitant and unfair liquidation damage provision. according to another perspective, the nature of the buy-out clause is a contractual right. the buy-out fee is in consideration for the exercise of contractual rights. currently, the latter opinion is preferred by fifa. under iranian law, basically, the nature of buy-out is valid and acceptable, but according to the iranian football league’s new charter of registration of employment contracts for the season 2023-2024, the use buy-out clause in the contract of iranian players is prohibited. the findings of the present study with the analytical-descriptive approach indicate that the nature of the buy-out clause is a conditional opt-out right. termination by this method should be deemed to be based on the parties’ (prior) consent. the player can trigger the buy-out clause and terminate his/her contractual relationship unilaterally and prematurely upon the unconditional and complete payment of the buy-out fee.