مطالعه تطبیقی آثار اشتباه در قراردادها و مبانی آن در حقوق ایران و فرانسه

فهم نادرست از واقعیت و اعتقاد به اینکه امری صحیح، نادرست است یا برعکس، اشتباه نامیده می‌شود. شناخت مفهوم اشتباه به‌سادگی امکان‌پذیر نیست، زیرا معنی درست و نادرست نسبی و موقتی است. به‌هرحال آنچه به‌عنوان اشتباه مستلزم ضمانت اجرا می‌باشد، این رویداد است که اعتقاد طرف قرارداد منطبق با واقعیت نباشد. درنتیجه اشتباه در نظام حقوقی ایران و فرانسه مخدوش‌کننده اراده است نه موضوع قرارداد. در حقوق ایران اشتباه گاهی معیوب‌کننده قصد و گاهی عیب رضا است. بر همین اساس ضمانت اجرای درنظرگرفته‌شده از سوی قانون‌گذار به ترتیب بطلان و حق فسخ می‌باشد و در سایر موارد به اعتبار اصل استحکام قراردادها ضمانت اجرایی برای آن در نظر گرفته نشده است. در حقوق فرانسه نیز گاهی زائل‌کننده رضا (اراده) و گاهی معیوب‌کننده آن است و در سایر موارد تاثیری بر اعتبار عقد ندارد؛ بر همین اساس اشتباه به مانع، موثر و غیر موثر تقسیم می‌شود و ضمانت اجرای آن به ترتیب بطلان مطلق، نسبی و در برخی موارد ایجاد حق فسخ است؛ اشتباه غیرموثر نیز خللی به عقد وارد نمی‌کند. هدف این مقاله با به کارگیری روش توصیفی-تحلیلی و با نگاه تطبیقی به نظام حقوقی فرانسه تبیین ماهیت و جایگاه اشتباه و مطالعه‌ی آثار آن برای ارائه راهکار مناسب در حل مسائل پیچیده‌ای است که به‌طورمعمول محاکم دادگستری را به خود مشغول کرده است.

comparative studying the effects of mistake in contracts in iranian and french law

misunderstanding of reality and belief that something is right, wrong or vice versa is called mistake. understanding the concept of wrong is not possible simply, because the meaning of right and wrong is relative and temporary. however, what as a mistake requires the performance guarantee, is the event that the belief of the contracting party is not in accordance with the reality. as a result, the mistake in the legal system of iran and france distorts the will, not the subject of the contract. in iranian law, a mistake is sometimes a flaw in the intention and sometimes a flaw in the intention. based on this, the performance guarantee considered by the legislator is null and void, respectively and in other cases, according to the principle of firmness of contracts, no executive guarantee has been considered for it. in french law, it sometimes invalidates the will and sometimes impairs it, and in other cases it does not affect the validity of the contract; based on this, mistakes are divided into obstacles, effective and ineffective, and the guarantee of its implementation is absolute, relative, and in some cases, creating the right of cancellation; an ineffective mistake does not disrupt the contract. the purpose of this article is to explain the nature and position of the mistake by applying the descriptive-analytical method and with a comparative look at the french legal system, and to study its effects in order to provide a suitable solution to solve complex problems that usually occupy the courts of law.