مبانی و مصادیق مسئولیت مدنی نهادهای تامین ‌کننده برق در حقوق ایران و آمریکا

پژوهش حاضر با کاربست شیوه کیفی و روش تحلیلی - توصیفی، درصدد انجام مطالعه‌ای تطبیقی و تبیین مبانی و مصادیق مسئولیت مدنی نهادهای تامین ‌کننده برق می‌باشد. یافته‌های این پژوهش مبین آن است که مسئولیت مدنی نهادهای مذکور در ایران و آمریکا در مراحل تولید و انتقال در زمره «اعمال حاکمیتی» و در مرحله توزیع میان مشترکان و مصرف‌کنندگان در زمره «اعمال تصدی‌گری» قلمداد می‌گردد؛ مضافاً اینکه مسئولیت مدنی نهادهای تامین‌کننده برق، ماهیت «قراردادی و خارج از قرارداد» داشته و هر دو نظام حقوق ایران و آمریکا قائل بر مسئولیت مدنی نهاد تامین‌کننده برق در مرحله تولید که مسئولیتی مبتنی بر قرارداد است، می‌باشند؛ با این تفاوت که مبنای مسئولیت در این دو نظام حقوقی متفاوت است؛ به طوری که در حقوق ایران این مسئولیت، مبتنی بر «تقصیر» است و خسارات قابل مطالبه ناشی از نقض تعهدات قراردادی، منوط به تصریح طرفین، عرف یا قانون گردیده؛ اما در حقوق آمریکا، مبنای ایجاد مسئولیت قراردادی نهادهای مذکور، «مسئولیت محض» یا مسئولیت بدون تقصیر است و مسئولیت این نهادها صرفاً بر اساس نقض وظیفه تعهد ایجاد می‌شود؛ لذا در این نظام حقوقی به محض احراز تخلف از انجام تعهدات قراردادی، بدون توجه به دلیل نقض یا ارتکاب تقصیر، متعهد مسئول جبران خسارت قرار می‌گیرد. در مرحله توزیع برق نیز، در نظام حقوقی ایران، می‌توان به مسئولیت ناشی از عدم مراقبت و نگهداری از تاسیسات و تجهیزات انتقال و توزیع برق به مشترکان و نیز مسئولیت ناشی از اهمال و کوتاهی در تدابیر پیشگیرانه اشاره نمود که عامل «تقصیر» بر احراز مسئولیت مدنی برای نهادهای تامین‌کننده مذکور نقش اساسی و کلیدی دارد؛ اما در نظام حقوقی آمریکا، موارد بسیار محدودی را می‌توان یافت که در این مرحله، مسئولیت مدنی برای نهادهای مذکور قابل طرح باشد و اساساً احراز مسئولیت مدنی در این مرحله بسیار دشوار است و این امر به واسطه سازِکارهایی می‌باشد که در این کشور در راستای رعایت استاندارهای انتقال و توزیع برق، تقسیم مسئولیت و دخیل دانستن مصرف‌کنندگان و مشترکان در خسارات احتمالی اعمال می‌گردد. 

foundations and examples of civil liability of electricity supply institutionsin iranian and american law

the present research, using the qualitative method and analytical-descriptive method, aims to performance a comparative study and explain the foundations and examples of the civil responsibility of electricity supply institutions. the findings of this research show that the civil liability of the mentioned institutions in iran and america in the stages of production and transmission is considered as sovereign acts and in the stage of distribution among subscribers and consumers is considered as employee acts; in addition, the civil liability of the electricity supplier entities is contractual and non-contractual in nature, and both iranian and american legal systems consider the civil liability of the electricity supplier entity in the production phase, which is a liability based on the contract; with the difference that the basis of responsibility is different in these two legal systems; as in iranian law, this responsibility is based on fault and claimable damages resulting from the violation of contractual obligations are subject to the specification of the parties, custom or law; but in american law, the basis for establishing the contractual liability of the aforementioned entities is pure liability or liability without fault, and the liability of these entities is established solely based on the breach of obligation; therefore, in this legal system, as soon as a breach of contractual obligations is established, regardless of the reason for the breach or fault, the obligee is responsible for compensation. in the stage of electricity distribution, in iran’s legal system, it is possible to point out the responsibility resulting from the lack of care and maintenance of the facilities and equipment for the transmission and distribution of electricity to the subscribers, as well as the responsibility resulting from negligence and failure to take preventive measures, which is the factor of fault civil liability plays a fundamental and key role for the aforementioned supplier institutions; but in the american legal system, one can find very limited cases in which civil liability can be proposed for the mentioned institutions at this stage, and basically it is very difficult to establish civil liability at this stage, and this is due to the mechanisms that exist in this country in in order to comply with electricity transmission and distribution standards, division of responsibility and the involvement of consumers and subscribers in possible damages are applied.