جایگاه نظارت قضایی پیشینی بر امر تعقیب و تحقیق در دادرسی کیفری ایران، آلمان و ایتالیا

نظارت قضایی پیشینی بر تعقیب و تحقیق، از جمله تحولات نوین آیین دادرسی کیفری است. این نظارت عبارت است از اتخاذ نظارت از سوی قضات دادگاه یا قضات متخصص مستقل و خارج از نهاد دادسرا بر اقدامات و تصمیمات نهاد دادسرا  از جمله بازپرس  و به خصوص ناظر بر اقدامات محدود کننده حقوق و آزادی های افراد در مرحله پیش دادرسی کیفری است. این نظارت در سیستم دادرسی کیفری ایتالیا، آلمان، به رسمیت شناخته شده است؛ اما در قانون ایران نظارت قضایی پیشینی تنها به صورت موردی در برخی مواد قانون آیین دادرسی کیفری ایران مورد توجه قرار گرفته است، بی‌آنکه به درستی به همه تصمیمات متقابل با حقوق و آزادی های افراد در مرحله پیش دادرسی تعمیم داده شود. این مقاله، با هدف تبیین نظارت قضایی پیشینی متخذ در آلمان و ایتالیا به صورت تطبیقی و بررسی تفاوت آنها با نظارت موجود در ایران با استفاده از روش تحلیلی و توصیفی و در عین حال تطبیقی است با ابزار گردآوری کتابخانه‌ای؛ انجام شده است. یافته‌های پژوهش حاکی از ضروت توجه قانونگذار ایران و دکترین حقوقی به مساله نظارت قضایی پیشینی بر تعقیب و تحقیق همانند آلمان و ایتالیا و سلب صلاحیت نظارتی از دادسرا به صورت صریح و دقیق به جهت جلوگیری از تمرکز گرایی اختیارات تعقیب و تحقیق و نظارت در دست دادسرا، ارتقای کیفیت عدالت کیفری، پیشگیری از اشتباهات قضایی و نقض حقوق و آزادی های افراد با این اختیارات وسیعی که به نهاد دادسرا داده شده است. 

the position of ex-ante judicial supervision over prosecution and investigation in criminal proceedings in iran, germany, and italy

ex-ante judicial supervision over prosecution and investigation is one of the new developments in criminal procedure. this supervision is the use of supervision by court judges or independent expert judges outside of the prosecutor’s office over the actions and decisions of the prosecutor’s office, including the investigator, especially actions that impact individual rights and freedoms in the pre-trial stage of criminal proceedings. ex-ante supervision is recognized in the criminal justice system of italy, and germany; however, in iran’s law, ex-ante judicial supervision has been considered only case-by-case in some articles of iran’s criminal procedure code, without being correctly extended to all decisions that are related to the rights and freedoms of individuals in the pre-trial stage. this article aims to explain the ex-ante judicial supervision comparatively taken in germany and italy and examine their differences with the existing supervision in iran using analytical and descriptive methods, and at the same time, it is comparative with library collection tools; done. the findings of the research indicate the need for iranian legislators and legal doctrine to pay attention to the issue of ex-ante judicial supervision over prosecution and investigation, such as in germany and italy, in an explicit and precise manner, and to prevent the centralization of powers of prosecution, investigation and supervision in the hands of the prosecutor’s office to improve the quality of criminal justice and prevention of judicial errors and violation of people’s rights with these broad powers that were given to the judiciary.