مطالعه تطبیقی معیارهای اطلاع‌رسانی مخاطرات درمانی به بیمار در حقوق آمریکا، فرانسه، انگلستان و ایران

بر اساس اصول حاکم بر حقوق پزشکی مداخله پزشک در درمان بیمار مستلزم اخذ رضایت آگاهانه از بیمار است. این رضایت زمانی حاصل می شود که بیمار با داشتن اطلاع کافی از روند درمانی و مخاطرات آن، رضایت خود را ابراز نموده باشد. در این مطالعه، به روش توصیفی تحلیلی و با رویکرد تطبیقی در حقوق آمریکا و فرانسه، به این سوال پاسخ داده می شود که پزشک چه مخاطراتی را باید به بیمار اطلاع رسانی نماید. با وجود رویکردهای مختلف، دو معیار اصلی «مهم بودن خطر» و «احتمال وقوع خطر» اساسی ترین عوامل تاثیرگذار بر تعیین دامنه تعهد پزشک در اطلاع رسانی مخاطرات درمان می باشد. در حقوق فرانسه بر مبنای اقسام ریسک، مخاطرات «جدی» و «شایع»، به‌عنوان موضوع تعهد پزشک به اطلاع رسانی شناخته می شود، لیکن در حقوق آمریکا بر اساس رویکرد مبتنی بر دیدگاه بیمار و با معیار نوعی، پزشک موظف به اطلاع رسانی مخاطراتی است که با توجه به «شدت مخاطره» و «درصد احتمال وقوع آن» نوعاً از دیدگاه بیمار، مهم و اساسی است. رویکرد نوین حقوق انگلستان نیز رویکردی تلفیقی مبتنی بر «تعامل فعالانه پزشک و بیمار» است که به دلیل توجه به ویژگی ها و شرایط خاص بیمار تحت درمان، حداکثر کارایی برای تحقق رضایت آگاهانه را به همراه دارد. همین رویکرد در حقوق ایران نیز پیشنهاد می شود، بدین معنی که پزشک قبل از انجام درمان، با بررسی وضعیت، روحیات و دیدگاه های بیمار، در یک تعامل فعالانه، مخاطرات مهم از دیدگاه بیمار را تشخیص دهد و در مواردی که دسترسی به دیدگاه بیمار میسر نشد، از معیار بیمار متعارف استفاده نماید.

a comparative study of criteria for notifying the patients about the risks of treatment in american, french, english and iranian law

according to the governing principles of medical law, the doctor’s intervention in the patient’s treatment requires the informed consent of the patient. this consent is achieved when the patient has expressed her/his consent by having sufficient information about the treatment process and its risks. in this study, the question related to the issue that what risks the doctor should inform the patient is answered by a descriptive-analytical method and a comparative approach in american and french law. despite the different approaches, the two main criteria of importance of risk and probability of risk are the most fundamental influencing factors in determining the scope of the doctor’s commitment in informing about the risks of treatment. in french law, based on the types of risk, serious and common risks are recognized as the subject of the doctor’s obligation to inform, but in american law, based on the approach founded on the patient’s perspective and with objective criterion, the doctor is obliged to inform about the risks that are typically important and basic from the patient’s point of view, according to the severity of the risk and the percentage of its occurrence. the new approach of english law is also an integrated approach based on active interaction between doctor and patient which, due to attention to the specific characteristics and conditions of the patient under treatment, brings maximum efficiency to realize informed consent. the same approach is also suggested in iran law, which means that before treatment, the doctor, by examining the patient’s condition, mood and views, in an active interaction, recognize important risks from the patient’s point of view, and in cases where access to the patient’s point of view, it was not possible to use the criterion of the reasonable patient.