حاکمیت اراده درتعیین دادگاه صالح به رسیدگی در دعاوی مسئولیت مدنی متصدی حمل و نقل جاده ای کالا؛ مطالعه تطبیقی در نظام حقوقی افغانستان، ایران و کنوانسیون cmr

با توجه به نقش اراده در حقوق خصوصی به ویژه در قراردادها و معاملات، برخی از نظام های حقوقی دخالت اراده طرفین در تعیین دادگاه صالح رسیدگی به دعاوی مسئولیت مدنی متصدی حمل و نقل جاده ای کالا را نیز مطرح نموده اند، سوال این است که آیا در نظام های مورد مطالعه اراده از چنین نقشی برخوردار است یا خیر؟ فرض اولیه این است که در حوزه حقوق خصوصی، اراده نقش اساسی داشته و حتی در انتخاب دادگاه نیز موثر است. با استفاده از روش تحقیق تطبیقی به این نتیجه می‌رسیم که در نظام های حقوقی مورد مطالعه با در نظر داشتن نظم عمومی و امری بودن  بخشی از قواعد آیین دادرسی مدنی؛ مصادیقی از جلوه های اراده در آن دیده می‌شود. این امر را به صورت ضمنی می‌توان در نظام حقوقی ایران، افغانستان و کنوانسیون cmr مشاهده نمود. پیشنهاد می گردد بر حسب ضرورت، دامنه اراده در دادرسی مانند سایر بخش‌های حقوق خصوصی گسترش یافته و همسو با کنوانسیون cmr و تغییر در رویکرد کشورها، قانون آیین دادرسی مدنی و تجاری در ایران و افغانستان اصلاح گردد.

supremacy of will in determining the competent court to hear civil liability claims of the person in charge of road transport of goods (comparative study in the legal system of afghanistan, iran and the cmr convention)

considering the role of will in private law, especially in contracts and transactions, some legal systems have also proposed the interference of the parties’ will in determining the competent court to deal with the civil liability claims of the road transport operator. the main question is that, does the will have such a role in the studied systems or not? the primary premise is that in the scope of private law, will has a fundamental role and is even effective in choosing a court. by using the comparative research method, we come to the conclusion that in the studied legal systems, with respect to the public order and imperativeness party of the rules of civil procedure, examples of the manifestations of will can be seen in it. this can be seen implicitly in the legal system of iran, afghanistan and the cmr convention. it is suggested that, as necessary, the scope of will in the proceedings should be expanded like other parts of private law, and the law of civil and commercial procedure in iran and afghanistan should be amended in line with the cmr convention and the change in the approach of the countries.