عدم بازدارندگی اصل جبران خسارت در قراردادهای مصرف (مطالعه تطبیقی در حقوق ایران و فرانسه)

بیشتر رژیم‌های حقوق مدنی و مسوولیت مدنی بر اصل تعادل بین زیان و جبران خسارت زیاندیده تاکید می‌کنند. اصل جبران خسارت در حقوق فرانسه، بدون استثناء بوده و در حوزه قراردادها و مسوولیت مدنی کاربرد مشابهی دارد. در حقوق ایران، چنانکه خواهیم دید، این اصل مورد تردید است و بهتر است آن را اصل تعادل بین ضرر و جبران خسارت بنامیم. به نظر می رسد این اصل، به طور ویژه در خصوص شروط غیر منصفانه در قراردادهای مصرف، فاقد کارآیی لازم است. در حقوق فرانسه، این شروط در قراردادهای مصرف، که یک طرف آنها حرفه ای و طرف دیگر مصرف کننده است ممنوع است شرط ممنوع از قرارداد حذف می‌شود و مابقی قرارداد معتبر باقی می‌ماند و مصرف‌کننده می‌تواند خسارت را مطابق با اصل تعادل بین زیان و جبران خسارت، دریافت کند. در حقوق ایران، ادعای بطلان مستند به هیچ قانونی نیست و ضمانت اجرای موجود نیز بازدارندگی لازم را برای پیشگیری از وروود زیان ندارند. این مطالعه نشان می‌دهد که در هر دو نظام حقوقی، قانون حمایت از مصرف‌کنندگان به طور موثر از شروط ناعادلانه قراردادی، پیشگیری نمی کنند؛ زیرا اصل تعادل کامل بین زیان و جبران آن، سبب ایجاد انگیزه های کافی و موثر برای طرفین نمی‌شود. بنابراین ضرورت دارد خسارات تنبیهی در هر دو نظام حقوقی مورد مطالعه به عنوان یک وسیله انگیزشی کارآمد، برای جلوگیری از خطاهای سودآور مورد توجه قرار گیرد.

Non-Deterrence of the Principle of Compensation in Consumption Contracts (A Comparative Study in Iranian and French Law)

Most civil law and civil liability regimes emphasize the principle of balance between loss and the amount of damages awarded to the injured party. The principle of compensation in French law is without exception and has a similar application in the field of contracts and civil liability. In Iranian law, as we will see, this principle is questionable and it is better to call it the principle of balance between loss and compensation. This principle seems to be ineffective, especially with regard to unfair terms in consumer contracts. Under French law, these terms are prohibited in consumer contracts, where one party is a professional and the other party is a consumer. The forbidden term is removed from the contract, the rest of which remains valid. In Iranian law, the claim of invalidity is not documented in any laws and the existing enforcement sunctions does not have the necessary deterrent to prevent the losses. This study shows that in both legal systems, consumer protection laws do not effectively prevent contractual unfair terms, because the principle of full balance between loss and compensation does not create sufficient and effective incentives for the parties. Therefore, it is necessary to consider punitive damages in both legal systems as an effective incentive to avoid Lucrative faults. Consumer contracts Punitive damages - Lucrative faults Unfair terms.