الگوهای مداخله کیفری تقنینی در قلمرو تجاوز زناشویی؛ مطالعه تطبیقی

تجاوز زناشویی، به عنوان یکی از بارزترین جلوه های خشونت خانگی علیه زنان، پدیده ای نوظهور نیست؛ اما مقابله با آن، تنها در دهه های اخیر مورد توجه نظام های عدالت کیفری قرار گرفته است. اسناد بین المللی خاطرنشان ساخته اند که رابطه زوجیت نباید به عنوان عاملی برای توجیه خشونت های جنسی، مورد پذیرش قرار گیرد. این اسناد تاکید دارند که خشونت خانگی، نه یک مناقشه ساده خانوادگی، بلکه معضلی اجتماعی است که سلامت عمومی جامعه را تهدید می کند؛ لذا از دولت های عضو خواسته اند با مداخله کیفری به حذف یا کاهش خشونت در خانواده اقدام نمایند. گرچه ضرورت مداخله کیفری برای مقابله با تجاوز زناشویی در بسیاری از کشورها به رسمیت شناخته شده است، قانون گذاران آنها از الگوی واحدی در این زمینه پیروی نمی کنند. با دقت در قوانین کشورهای مختلف، برای مقابله با تجاوز زناشویی، چهار الگوی جرم انگاری (به مثابه تجاوز به غیرهمسر، در صورت عدم زندگی مشترک زوجین، در فرض همراهی با آسیب های جسمانی و خردسال بودن همسر) و سه الگوی کیفرگذاری (به مثابه تجاوز به غیرهمسر، دارای مجازات شدیدتر و یا خفیف تر از آن) قابل شناسایی است. این مقاله، با روش توصیفی تحلیلی، پس از تشریح الگوهای فوق و واکاوی دلایل توجیه کننده التزام کشورها به هر یک آنها، به بررسی وضعیت فعلی حقوق ایران در این خصوص می پردازد.

Criminal Intervention Patterns in the Scope of Marital Rape, Comparative Study

Marital rape as one of the types of domestic violence against women is not a novel phenomenon; however, only in recent decades has it been considered by criminal justice systems to confront with. International documents have pointed out that the marital relationship should not be accepted as a factor to justify sexual violence, according to which the domestic violence is not a simple family conflict, but a social problem threatening the public health. Therefore, member states have been called upon to eliminate or reduce domestic violence through criminal intervention which has been recognized in many countries as essential to confront marital rape. However, legislators do not follow a single pattern in this context. Careful reviewing the different countrieschr(chr('39')39chr('39')) laws about marital rape, we can identify four patterns of criminalization and three ones for penalization. Applying a descriptiveanalytical approach, this study is aiming to first provide evidences of different countrieschr(chr('39')39chr('39')) criminal law, and then analyze the justifiable reasons for their obligation to each of such patterns. Furthermore, investigating the current situation of Iranian law, this article is seeking to find solutions for criminal intervention of Iranian legislator in this field through referring to the jurisprudential (Fiqhi) sources.