پاسخ‌های ترمیمی به خسارت‌های ناشی از جرائم شرکتی: مطالعه‌ تطبیقی

توسعه حضور شرکت‌ها در زندگی اجتماعی بشر از قرن بیستم منجر به گسترش جنبه‌های مجرمانه این حضور نیز شده است. جرایم و تخلفات شرکتی مولود نیازهایی برای بزه‌دیدگان، بزهکاران و جامعه هستند که به نحو موثری از طریق پاسخ‌ها و مداخله‌های سنتی نظام‌های عدالت کیفری برطرف نمی‌شوند. یکی از مهمترین نیازهای مرتبط با جرایم شرکتی، جبران خسارت از آسیب‌های بعضا گسترده ناشی از رفتارهای مجرمانه شرکت‌هاست. مشکلاتی از قبیل تعدد بزه‌دیدگان، وجود خسارت‌های نامعین، وجود بزه‌دیدگان ناآگاه از بزه‌دیدگی، بزه‌دیدگی دولت، درصد بالای بزه‌دیدگی ثانوی به دلیل قدرت و تمکن بالای شرکت‌ها از فرار از پذیرش مسوولیت باعث شده تا فرایندهای سنتی عدالت کیفری چندان در جبران خسارت‌ از اعمال مجرمانه شرکت‌ها موفق نباشد. این مقاله با روشی توصیفی - تحلیلی به بررسی چالش‌های رویکردهای سنتی و عموماً سزاگرا در پاسخ به نیازهای بزه‌دیدگان پرداخته و با استفاده از تجربه کشورهایی چون استرالیا و کانادا در اقتباس از رویکردهای ترمیمی در این حوزه، قابلیت‌های پارادایم عدالت ترمیمی را در پاسخ به خسارت‌های ناشی از جرائم شرکتی می‌کاود. براساس یافته‌های مقاله حاضر پاسخ‌های ترمیمی می‌توانند دغدغه‌های مختلف نظام عدالت کیفری در پاسخ به نیازهای بزه‌دیدگان و جبران خسارت از آن‌ها را برطرف کند. همچنین نظام عدات کیفری ایران با پذیرش مسوولیت کیفری شرکت‌ها و نهاد میانجی‌گری گام‌های اولیه - و البته ناکافی - در جهت استفاده از پاسخ‌های ترمیمی در جبران خسارت از بزه‌دیدگان جرایم شرکتی را فراهم آورده است.

Restorative responses to the victims of corporate crime: a comparative study

The development of the corporates presence in the human social life of the twenticth century has led to the expansion of the criminal aspects of this presence. Corporate criminal and offenses are emerging from the needs of the victims, offenders and community, which are not effectively resolved through traditional criminal justice systems responses and interventions.One of the most important needs associated with corporate crimes is the compensation of somewhat widespread harm caused by corporate criminal behaviors. Problems such as the multiplicity of the victims, the existence of indeterminate losses, the existence of unknowing victims of victimization,the victimization of the state, the high percentage of secondary victimization, because of the power and ability of corporates to escape accountability has led traditional criminal justice processes to compensate for the corporate crimes No be successful. In this descriptiveanalytic method, this paper exmine the challenges of traditional and generally retributive approach in response to the needs of the victims and using the experience of countries such as Australia and Canada in adapting to the restorative approaches in this area, the capabilities of the paradigm of restorative justice are responding ,to the damage caused by corporate crimes.Based on the finding of the present paper,restorative responses can resolve the various concerns of the criminal justice system in responding to the needs of the victim and compensate for them.