نظام حقوقی حاکم بر ثبت اختراعات نظامی در ایران و آمریکا

در ایران، مقررات ویژه ای برای ثبت اختراعات نظامی وجود ندارد و فقط آئین نامه ای در این خصوص به تصویب رسیده است که با توجه به ماهیت خود نمی تواند با نادیده انگاشتن قانون ثبت اختراعات، نسبت به موضوع قانونگذاری کند. در این تحقیق، برای شناسایی تجربه کشور آمریکا به عنوان بزرگترین قدرت نظامی دنیا و واکاوی ایرادات موجود در قوانین ایران، به بررسی قواعد و مقررات اختراعات نظامی، از طریق مراجعه به حقوق اختراعات وصنایع نظامی این دو کشور می پردازیم. در اغلب کشورهای جهان با محوریت آمریکا، به دلیل اهمیت اختراع نظامی و رقابت تسلیحاتی، ضمن حفظ اختراع به صورت محرمانه، با تعلیق روند ثبت اظهارنامه به مالک، گواهینامه اختراع اعطاء نمی شود. با وجود این، در ایران به مانند ترکیه و چین، اختراع نظامی ثبت و به مالک گواهینامه تعلق می گیرد؛ اگرچه کلیه مراحل ثبت محرمانه است. در کشور آمریکابا تعلیق فرآیند ثبت اختراع، مخترع از حقوقی همچون حق بهره برداری آزاد و افشاء محروم و در صورت نقض حقوق دفاعی کشور، با ضمانت اجراهای سنگین کیفری، مدنی، تامینی و اداری مواجه می شود. در مقابل، دولت جهت حفظ انگیزه نوآوری در مخترع، حقوقی چون غرامت بهره برداری اجباری و خسارت تعلیق بهره برداری را به مالک حق اعطاء کرده است. با تحقیق حاضر، ضرورت تصویب یک مقرره ویژه در مورد اختراعات نظامی که در آن مرجع ثبت اختراع، نحوه ارزیابی و تشریفات ثبت اظهارنامه داخلی و خارجی، محدودیت و ضمانت اجرای نقض حقوق دفاعی و در نهایت نحوه جبران خسارات مالک مورد پیش بینی قرار گرفته باشد، ملموس تر خواهد شد.

The legal system governing registering of military inventions in Iran and the United States

In Iran, there is no particular statute for registration of military inventions while a unique decree has been approved related to the matter that regarding its substance, could not legislate about the matter while ignoring the law of invention registing.In this research, for giving a resolution and recognizing military powers experiences concerning the matter, through referring to patent and national defense regulations of two countries being studied by the research, we study the registration process of military inventions and the way by which national defense rights are imposed upon economic and moral rights of the owner.In most countries, due to the importance of the military and invention importance, armament competition, while respecting secrecy rules, to guarantee mentioned matters, the filing process is abandoned as well as granting of the patent to the owner. Though, in Iran, like Turkey and China, the military invention is registered and the patent is granted as well; though, the process of registration is confidential.In the entire of us, through issuance of the orders such as secrecy or invention abandonment, the owner is excluded from the rights such as exploitation, manufacture and divulgation. In the case of any violation against state's defense law, the infringer will face severe criminal, civil, security measures and administrative sanctions.Regardless of those limitations, instead, the states, to conserve creativeness in inventor and promote military construction, have conferred some rights to the owner such as; mandatory use, compensation of suspension of use.It's recommended that, by special legislation, every matter pertaining to national defense rights, the institute responsible for registration, review manner and filing procedure, limitations and punishment and finally compensation methods be established.