فرایند هویت‌سازی از دیدگاه لاکان

از آنجا که در حفاظت از شهر‌ها و بنا‌های فرهنگی ـ تاریخی، پاسخ به نیاز‌های جدید شهروندان و حفظ هویت تاریخی شهر‌ها هم‌ زمان مدنظر است، پاسخ‌گویی به این دو رویکرد به ظاهر متضاد ـ که یکی معطوف به حال و آینده و دیگری وفادار به گذشته است ـ اهمیت دارد. هویت شهری دارای دو بعد اصلی است؛ بعد اول، حقیقتی است که دیده نمی‌شود و بعد دوم، منظر و کالبدی است که در برابر دیدگان قرار دارد. نوسازی بافت‌های تاریخی باید مبنای نظری و چارچوبی داشته باشد که در آن کالبد و ساختاری که دیده می‌‌شود همراه با جنبه‌های فرهنگی ـ اجتماعی، به صورت توامان مورد توجه قرار گیرد، به طوری‌که این بافت‌ها هویت و اصالت خود را از دست ندهند. نویسندگان این مقاله بر این باورند که حل چالش بین هویت و نوسازی بافت‌های تاریخی، بدون در نظر گرفتن فرایند هویت‌سازی و لایه‌های معنایی آن امکان‌پذیر نیست. به منظور دست‌یابی به چارچوب هویت‌بخشی به محیط، از نظرات «ژاک لاکان1» (1981-1901) روانکاو، نظریه‌پرداز، مدرس و یکی از تاثیرگذار‌ترین روشنفکران فرانسوی قرن بیستم، استفاده شده که دیدگاه‌هایش، دریچه جدیدی در مطالعات اجتماعی گشوده است. این مقاله نشان می‌دهد چطور سطوح اولیه هویت مکان، ادبیات طراحی و برنامه‌ریزی در سطح جهانی را شکل می‌دهد و سپس در سطوح بالاتر با عمیق‌تر شدن هویت مکان، زبان طراحی و برنامه‌ریزی محلی شکل می‌گیرد. درنهایت به منظور انجام فرایند نوسازی در بافت‌های تاریخی، با توجه به ارزش هر اثر به لحاظ کالبدی، عملکردی و معنایی، باید تصمیم گرفت کدام یک از این سطوح، باید بدون تغییر بماند، کدام یک قابلیت تغییر دارد و این قابلیت به چه میزان است.