نقش چشم‌اندازهای طبیعی تهران در مدیریت منظر شهری

از ابتدای شکل‌گیری هر شهر، طبیعت آن، جزیی از تصویر ذهنی شهروندان و تاریخ و هویت آن شهر محسوب می‌شود. نمادهای طبیعی شهر حامل خاطرات جمعی شهروندان هستند و سبب ماندگاری شهر می‌شوند. تاثیر طبیعت در ایجاد حس مکان انکارناپذیر است و انسان همواره به فضاهای آمیخته با طبیعت احساس تعلق می‌کند و این علاقه‌مندی به انس با طبیعت در فرهنگ ایرانیان نیز از دیرباز وجود داشته است. عناصر طبیعی به عنوان نقاط عطف و سازنده خاطرات مشترک شهروندان هر شهر از اهمیت ویژه و استراتژیک برخوردار هستند. نه تنها ارتباط نزدیک شهروندان با مولفه‌های طبیعی اهمیت ویژه‌ای در ارتقای سطح زندگی شهروندان دارد، امکان دید به مولفه‌های طبیعی اسطوره‌ای و خاطره‌ای هر شهر نیز در ایجاد خوانایی و همچنین حس تعلق خاطر شهروندان به شهرشان حایز اهمیت است. شهر تهران به دلیل موقعیتش نسبت به دامنه‌های البرز امکانی ویژه در دید به نقاط عطف طبیعی دارد. اینکه چگونه می‌توان در برنامه‌ریزی شهر تهران و مدیریت آن حداکثر بهره را از مولفه‌ها و نشانه‌های طبیعی شهر در راستای دستیابی به اهداف کلان منظر شهر در خوانایی، هویت و زیباشناسی شهرها دست یافت، سوالی است که این نوشتار تلاش می‌کند با بهره‌گیری از تجربه‌ای مشابه در شهر کیوتو به آن پاسخ دهد. حداقل در چهار بخش از هفت بخش سیاست منظر کیوتو، به صورت بسیار دقیق و موشکافانه به منظر شهری در ارتباط با منظر طبیعی پرداخته شده است. در شهر تهران نیز باید کریدورهای دید به مناظر طبیعی شناسایی شود. آنگاه برای ساختمان‌ها و بناهای موجود در پرسپکتیو دید، مقرراتی وضع شوند تا منظر شهری و منظر طبیعی در تلفیق با یکدیگر منظر جذابی را برای شهروندان و گردشگران فراهم کنند. در این صورت است که این مکان‌ها می‌توانند به نقاط شاخص شهر و محلی برای گذران اوقات فراغت و شکل‌گیری خاطرات جمعی تبدیل شوند.