فرضیه‌هایی از مفهوم فضای جمعی

تا قبل از ورود استعمار در سال ????، کشور تونس اساساً بر کشاورزی استوار بود. علی‌رغم یکجانشین شدن زودهنگام جمعیت کوچ‌نشین، مراکز شهری نسبتاً مهم، به استثنای پایتخت یعنی شهر تونس، نادر بودند.شهر تونس که با الگوی شهرهای عربی سرزمین‌های مغربی ساخته شده بود، همزمان مرکز مذهبی، سیاسی و اقتصادی (خصوصاً تجاری) کشور به شمار می‌آمد و تحت فرمان «بی»1بود. شهر از طریق دروازه‌ها به جهات اصلی گشوده می‌شد و ارتباط آن را با مزارع وسیع کشت مرکبات و زیتون نیز برقرار می‌کرد. در آن زمان کشاورزی و تجارت بنیان زندگی شهروندان بود. به این صورت، ساکنان شهر تونس تجربه عملی و اقتصادی ویژه‌ای از درختان داشتند.در مقابل، این عنصر طبیعی در فرهنگ سنتی فضای جمعی غیبت کامل داشت و تسلط فعالیت‌های اقتصادی و مذهبی در این فضا دیده می‌شد. در فضای خصوصی خانه شهروند تونسی، پیش از دوران استعمار، ارتباط متفاوتی با درخت برقرار بود. این رابطه هرچند نیمه پنهان و ساده اما از آنجایی که یکی از اجزای تخیل جمعی (مشترک) شهروندان به شمار می‌آمد، از اهمیت خاصی برخوردار بود.با استعمار، الگوی شهر مستعمره فرانسه، با نوع جدیدی از ارزش‌های زیباشناسانه و اقتصادی روبرو شد که با رویکردهای «مدینه2» در تضاد بود.آنچه در ادامه خواهد آمد بررسی تحول مفهوم فضای جمعی در شهر تونس در دوران پیش از استعمار (اواخر قرن ??) تا امروز با تکیه بر زمان‌های کلیدی روند تحول است. از این رو، برآن شدیم تا ارتباط درخت با شهر را در این زمان‌ها بررسی کنیم؛ آنجاکه درختی که ابتدا عنصر فضاهای خصوصی بود (آن زمان که فضای جمعی بسیار محدود بود)، تا جایی که این عنصر طبیعی با آغاز دوران استعمار، تحمیل کاربری‌های جدیدی را در فضای مشترک برخود دید و به شهروندان تصور و رابطه جدیدی را از فضای جمعی ارایه داد. استعمار با تغییر نگاه شهروندان موجب تحول عمیقی در مفهوم فضای جمعی شد.