رابطه میان منظر محسوس و فضای عمومی

در فرانسه سابقه‌ پژوهش‌ در حوزه منظر ?? سال پیش با برگزاری همایشی در باب «مرگ منظر؟» آغاز شد2. بعد از انتشار کتاب «نظریه منظر3» اَلن روژه امروز تنها 15 سال است که منظر موضوع مباحث نظری و عملی شده است. بدیهی است که در این میان، سوالات جدیدی نیز مطرح شد.طی دوره‌های طولانی منظر مفهومی طبیعی داشت : دید وسیع طبیعی (پانوراما) مشهود از نقطه‌ای مرتفع، خالق نوعی لذت زیباشناسان و هیجانی محسوس. این ادراک مصور یا تزیینی امروزه چه در حوزه‌ نظریات و چه در پروژه‌ها دچار بحران ‌شده و رابطه انسان و منظر بیش از آنکه «طبیعی» باشد، پیچیده است. منظر، دیگر تنها در حوزه زیباشناسی مطرح نیست بلکه در علوم اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و حقوق نیز کاربرد دارد؛ از صنعت تا مسیله‌ مصرف انرژی. سوال این است که گستره بی‌مرز این مفهوم چه تاثیری بر خوانایی کانسپت آن و عملکردهای منظرین دارد؟به‌ عنوان مثال در مبحث روش‌های دسترسی به منظر این مسیله مطرح می‌شود که آیا بینایی همچنان تنها روش است؟ حال آنکه از منظر بویایی، شنیداری و حتی چشایی نیز مطالبی می‌شنویم. همچنین پیشرفت رسانه‌ها (عکاسی، فن سینما و دنیای دیجیتال) و این دنیای مجازی جدید غیرمادی، همگی از روش‌های سنتی مصورسازی4 بسیار دورند. در مجموع امروز، منظر کمتر در وهله‌ اول قابل خوانش است. برای بررسی این وضعیت هستی‌شناسانه باید ابتدا به دوره‌شناسی تحولات منظرین بپردازیم. در این پژوهش به پنج جهت‌گیری اصلی می‌رسیم که مبدا یا مرکز مباحث منظرین در تفکر معاصر بوده‌اند.