گونه‌شناسی منظر یادمانی معاصر با رویکرد نشانه‌شناختی پیرس

یادمان‌های معاصر که با عنوان ضدیادمان نیز شناخته می‌شوند به‌عنوان محملی جهت یادآوری خاطرات جمعی و فردی گذشته در زمان حال، در تقابل با آثار یادمانی کلاسیک هستند. در دهه‌های اخیر در سطح بین المللی، با افزایش تنوع مناظر یادمانی در فضاهای عمومی و اهداف متفاوت آنها از یک‌سو و نیاز روزافزون جوامع بشری به بازیابی حافظۀ ‌جمعی در سطح منظر شهری از سویی دیگر، بررسی سازمان‌یافتۀ گونه‌های طراحی به‌کاررفته در آنها ضروری به‌نظر می‌رسد. بر‌اساس اهمیت این موضوع، پژوهش حاضر در پی پاسخگویی به این پرسش است که: مولفه‌های گونه‌شناسی منظر یادمانی معاصر براساس دانش نشانه‌شناسی پیرس چیست؟ روش تحقیق در پژوهش حاضر از نوع کیفی است و از طریق رویکرد توصیفیتحلیلی و با جمع‌آوری اطلاعات به شیوۀ کتابخانه‌ای به تدوین مدل مفهومی گونه‌شناسی منظر یادمانی معاصر با رویکرد نشانه‌شناختی پیرس می‌پردازد. جهت تبیین مولفه‌های نشانه‌ای منظر یادمانی، روش‌های منتخب گونه‌شناسی پژوهش، به‌صورت گونه‌شناسی شکلی-عملکردی آرگان در بررسی مولفه‌های صوری، گونه‌شناسی تاریخی-تفسیری مونئو در مطالعۀ مولفه‌های روایی و گونه‌شناسی آرکی‌تایپی اردلان و بختیار در شناخت مولفه‌های آرکی‌تایپی، اتخاذ شده ‌است. جهت اثبات فرضیه دسته‌بندی گونه‌ها براساس تعاریف و زمینۀ مطالعاتی پیشین در این حوزه انجام شده است و در ادامه به‌منظور آزمون فرضیه، تمامی 32 مولفۀ استخراجی، با انتخاب تصادفی 64 نمونۀ یادمان از اواسط قرن بیستم تا به امروز، به‌طور مقایسه‌ای مورد مطالعه قرار گرفته‌اند. یافته‌ها بیانگر آن است که با لحاظ‌کردن گونه‌های نشانه‌ای براساس سه‌گانه‌های شمایل، نمایه و نماد در نشانه‌شناسی پیرس و همچنین مولفه‌های سه‌گانۀ عینی، ذهنی و عینیذهنی منظر، نشانۀ منظر یادمانی معاصر به گونه‌های بصری (عناصر طبیعی، عناصر مصنوع و عملکردیفعالیتی)، گونه‌های کهن‌الگویی (قبر تهی، استلاابلیسک، مسیر قدسی، دایرهمارپیچ، پرواز، کوه کیهانیسنگ بزرگ، گنبد کیهانی-طاق کیهانی، درخت کیهانی-باغ، نورآب) و گونه‌های روایی (وقایع تلخ، فردیمکانی و ارزشی جمعی) تقسیم‌بندی می‌شوند.

The Typology of Contemporary CounterMonumental Landscape with Peircean Semiotic Approach

New monuments (countermonuments) as frameworks through which remind collective and personal memories from past in the present, reject the traditional memorial works. In recent decades with an increasing variety of countermonumental landscape in public spaces and the distinct intentions behind them on the one hand and the growing need of human societies to recover collective memory of urban landscape on the other hand necessitate the systematic analysis of the adopted strategies Based on the importance of this issue, the article aims to answer the following question: what are the typological components of a contemporary countermonumental landscape based on semiotic knowledge?” The present study was qualitative and was performed based on a descriptiveanalytical method using the library documents to develop a conceptual model of the typology of the contemporary countermonumental landscape with pierce’s semiotic approach. Components of countermonumental landscapes were explicated on using three methods, namely formalfunctional topology of Argan, interpretivehistorical topology of Moneo, and archetypal topology of Ardalan and Bakhtiar which served as basis for investigating visual, narrative and archetypal components. To prove the hypothesis, the classification of types was based on the definitions and previous studies in this field, and to test the hypothesis, all 32 extractive components were studied comparatively by randomly selecting 64 case studies from the middle of the twentieth century to the present day. Findings show that according to Peircean semiotic, icon, and index ad symbol were triple typologies of the sign in the memorial landscape survey. By considering objective, subjective and objectivesubjective components of landscape, the contemporary countermonumental landscape signs were classified into three categories namely visual, archetype and narrative types. Visual types consist natural elements, artificial elements, and activity and function; archetypal types include empty grave, stellaobelisk, sacred path, circlespiral, flight, cosmic mountainlarge stone, cosmic dome cosmic arch, cosmic treegarden, lightwater; and narrative types are divided into traumatic experiences, individuallocal & collective values.