خشکی و منظر ارزیابی شاخص‌های منظرین در بسترهای خشک

در حال حاضر یک سوم از بستر زمین را محیط‌های خشک تشکیل می‌دهند. اتحادیۀ بین‌المللی حفاظت از طبیعت، زمین‌های خشک را به ‌عنوان مناطق دارای کمبود آب تعریف می‌کند، جایی که بارندگی ممکن است محدود بوده و یا فقط برای یک دورۀ کوتاه باشد. با توجه به شرایط آب و هوایی و مداخلات روزافزون انسانی در اکوسیستم‌ها، و با توجه به گسترش لجام‌گسیختۀ شهرها، خشکی و خشکی‌زایی و زمینۀ ظهور آن یعنی بسترهای خشک و چگونگی تعامل انسان با آن، از موضوعات روز و دغدغه‌های معماران منظر و نظریه‌پردازان و طرفداران محیط زیست است. اما آنچه تا به امروز صورت گرفته، تفسیر و ارزیابی این بسترها در زمرۀ پدیدۀ صرفاً اقلیمی و بعضاً در چارچوب موضوعی اکولوژیکی است، که نقش انسان را به عنوان مخاطب موثر و متاثر از آن نادیده می‌گیرد و یا کم اهمیت می‌کند. این پژوهش به روش کیفی و با استدلال منطقی به واسطۀ مطالعات کتابخانه‌ای، به مرورادبیات موضوع در حوزۀ فرایند ادراک منظر پرداخته و به دنبال تفکری منظرین و نشان‌دادن پتانسیل‌های عینیذهنی بسترهای خشک در قالب منظر خشک است. بدین منظور برای رسیدن به پاسخ سوالات پژوهش، به دلیل وجود شاخص‌های تدوین‌شده برای ارزیابی مناظر از دو نظریۀ عینی در قالب ویژوآل لندز و دیگری نظریۀ ذهنی در چارچوب نظریۀ جیکوبز استفاده شده است. ارزیابی و تحلیل شاخص‌های بصری و ذهنی بسترهای خشک در این دو قالب، نشان می‌دهد که در ارزیابی مولفه‌های زیست‌شناختی و فیزیکی بسترهای خشک که شامل مورفولوژی، پوشش گیاهی، بافت و رنگ است، با شاخص‌های مورد نظر تطابق‌پذیری وجود داشته و می‌توان این بسترهای طبیعی را از چارچوب صرفاً آب و هوایی و محیط زیستی فراتر دانست و برای آن هویتی منظرین قائل شد.

Aridity and LandscapeEvaluation of the Landscape Indices in Drylands

Today, drylands account for one third of the earth grounds. The international nature conservation union defines the drylands as the regions with water shortage that might have limited precipitation or rainfalls for a short period of time. According to the climatic conditions and the daily increasing interventions of human beings in the ecosystems; and, considering the unbridled expansion of the cities, aridity and desertification and the grounds of its emergence, i.e. dry and arid lands, and the way the human beings treat it has become a hot topic of the day and a major concern of the landscape architects and theoreticians and environment supporters. However, the thing that has been so far carried out is the interpretation and evaluation of these grounds within the framework of a solely climatic and occasionally ecologic subject wherein the role of the human beings as the addressee influencing and influenced by it has been ignored or underestimated. The present study uses a qualitative method based on logical reasoning through library research to review the related literature on the subject within the area of the landscape perception process and seeks to offer a landscapebased mindset and showcase the objectivesubjective potentials of the dry grounds within the format of arid landscapes. To do so, use has been made herein of an objective theory within the format of “visual lands” and a subjective theory within the framework of the ideations by Jacobs (2006) in order to reach answers for the study questions due to the fact that there are specified and codified indices available for evaluating landscape. The evaluation and analysis of the visual and mental indices of the drylands in these two formats is reflective of the idea that there is compatibility with the intended indices in the evaluation of the physical and biological indicators of the dry grounds, including morphology, vegetative cover, texture and color, and that these natural grounds can be realized as transcending beyond the solely climatic and environmental framework and grant them a landscape identity.