مردم‌پسندی در یادمان‌های شهید؛ ارزیابی موفقیت اجتماعی طرح‌های بنیاد شهید

آثار و بناهای یادمانی در ارتباط با جنگ و شهادت در دهه‌های اخیر به انواع مختلف در منظر شهرهای ایران تاثیرگذار بوده است. اگرچه ایجاد بناهای یادمانی در ایران سابقه‌ای طولانی و پیشینه‌ای غنی دارد، اما تنوع رویکردها و الگوهای ایجاد چنین مناظری در دوران مدرن و تلاش‌هایی که برای ایجاد نوآوری در این طرح‌ها صورت گرفته، به تولید آثار مختلفی انجامیده که در بسیاری موارد پاسخگوی نیازها نبوده‌اند. در این مقاله تلاش شده است با بررسی تلاش‌ها و برنامه‌های بنیاد شهید و امور ایثارگران الگوها و رویکردهایی که از موفقیت بیشتری در ابعاد مختلف کارکردی، هویتی و زیبا شناسانه طرح برخوردار هستند، شناسایی شوند. بدین منظور پس از مطالعه نمونه‌های مختلف با روش تحقیق توصیفیتحلیلی و با استفاده از مطالعات اسنادی و شناخت شیوه‌های طراحی آثار یادمانی، این شیوه‌ها بر اساس معیارهای عام طراحی، اهداف طرح و ویژگی‌های بناهای یادمانی و با نظرسنجی از متخصصین حوزه‌های مربوطه تحلیل و ارزیابی شدند. بررسی این نتایج، نکات قابل‌توجهی را در ارتباط با رویکردها و میزان موفقیت تلاش‌ها در ایجاد مناظر یادمانی شهری نمایان ساخته و نشان می‌دهد که مولفه‌های مخاطب محوری، خاطره‌انگیزی و ارتباط با فعالیت‌های روزمره، از مهم‌ترین عوامل موفقیت طرح‌هاست.

Public Preferences in Design of Martyrs' Memorials; Reviewing Social Success of Projects by BonyadeShahid Organization

In recent decades, monuments and works in relation with war and martyrdom have had different effects on urban landscape. Although, creating monumental buildings in Iran has a long rich history, but the diversity of approaches and types of creating such landscapes in modern era and the efforts to increase innovation in these designs, has resulted in production of various works which do not meet the requirements in many cases. In this study we have tried to identify the most successful approaches and patterns at the viewpoint of functionality, identity and aesthetic design, in addition to evaluating the efforts and programs of Martyr Foundation and Veterans Affairs. Accordingly, after studying different samples in a crosssectional study method using documentary analysis and identifying ways to design monumental works, the methods were analyzed and evaluated based on the general criteria in designing, layouts and features of historical monuments and also surveying experts in relevant fields. The results highlighted significant points in relation to approaches and the success of efforts in creating urban monumental landscapes and revealed the importance of the success factors namely components of audienceoriented approach, also attractiveness and connection with daily activities.