بررسی و نقد آرا و استدلال‌های پژوهشگران عرب و ایرانی پیرامون نام خلیج‌ فارس

براساس نقشه‌های تاریخی و معاصر و متون تاریخی و جغرافیاییِ یونانی، لاتین، عربی و فارسی، نام «فارس» در طول تاریخ به دریای جنوب ایران اطلاق شده است؛ بااین‌حال، در اوایل دهۀ شصت قرن بیستم میلادی نام «عربی» ازسوی سیاست‌مداران عرب جایگزین نام «فارس» شد. در پی این اقدام، مورخان عرب به‌منظور اصیل جلوه‌دادن و مستندساختن این نام، شواهد و استدلال‌های تاریخی، جغرافیایی، زبانی و قومی ارائه دادند. در برابر این جریان، مورخان ایرانی شواهد تاریخی بی‌شماری از اطلاق نام فارس به این دریا را در منابع یونانی، لاتین، فارسی، اروپایی و به‌ویژه عربی فهرست‌ کردند. نظر به استفاده از مراجع و گزاره‌های تاریخی در این تحقیقات، در پژوهش حاضر کوشش می‌شود ضمن بررسی و طبقه‌بندی استدلال‌های مورخان ایرانی و عرب پیرامون نام اصیل و درست این دریا، آرا و استدلال‌های ایشان از گذر قیاس با گزاره‌های تاریخی اعتبارسنجی شود. یافته‌های پژوهش حاضر نشان می‌دهد غرض پژوهشگران ایرانی و عرب از رجوع به منابع تاریخی، نه شناسایی و بررسی نام‌ (های) این دریا در طول تاریخ، بلکه اثباتِ صحت و اصالت نام مدنظر خود و نشان‌دادن نادرستی نام مدنظر طرف دیگر بوده است؛ ازاین‌رو، در صورت مشاهدۀ شواهد و گزاره‌های تاریخیِ متضاد با ادعاهای خود به تحریف، بهانه‌تراشی و نادیده‌گرفتن آن روی آورده و تحقیقاتشان جنبۀ ایدئولوژیک پیدا کرده است.

reviewing and criticizing the opinions and arguments of arab and iranian historians about the name of the persian gulf

based on historical and contemporary maps as well as historical and geographical greek, latin, arabic and persian texts, the name &persia& has been used throughout history to refer to the  southern sea of iran. in the early sixties of the 20th century, however, the name &arab& was officially replaced by the name &persia& by arab politicians. after this event, arab historians presented historical, geographical, linguistic and ethnic evidence and arguments to make the name appear authentic and documented. in contrast, iranian historians have listed countless historical evidence for the use of the name “persia” for this sea in greek, latin, persian, european and especially arabic sources. as for the use of historical references and propositions in these researches, in the present study, the researchers attempt to validate iranian and arab historians’ arguments and opinions by comparison with historical propositions while examining and classifying their opinions regarding the original and correct name of this sea. the findings of this research show that the purpose of iranian and arab researchers in referring to historical sources were not to identify and investigate the name(s) of this sea throughout history, but to prove the authenticity and originality of their own name and to show the inaccuracy of the other party’s name; therefore, if they see evidence and historical propositions that contradict their claims, they turn to distort, make excuses and ignore them, and their research has an ideological aspect.