منبع‌شناسی پرسیکای کتسیاس: در جست‌وجوی منابع ایرانی

موضوع منابع ایرانی استفاده‌شدۀ کتسیاس، در طول دو سدۀ گذشته همواره محل مناقشه بوده است. این منابع در دو گروه مکتوب و روایی، قابل مطالعه هستند. موضوع استفادۀ احتمالی کتسیاس از منابع ایرانی در این پژوهش، ذیل چهار عنوان واکاوی شد: ابتدا منابع ایرانی کتسیاس را بررسی کرده‌ایم، سپس از اهمیت نقش بلخ و بلخیان و سکاها در روایت کتسیاس سخن رفته است، در گام سوم نیز، به اهمیت و نقش سرزمین ماد پرداخته‌ایم، در چهارمین گام، سه نام اُکسوآرتس، اسپیتاماس و داماسپیا از میان نام‌های اشخاص با ریشۀ زردشتی که از طریق روایات منقول از کتسیاس- مانند فُتیوس و دیودُر- به دست ما رسیده، برگزیده و مطالعه شده‌اند. همچنین شاهد یا شواهد تاریخی موجود دربارۀ و یا مرتبط با آن نام‌های اشخاص، در اسناد تاریخی جست‌وجو شده است. این نام‌ها در بسیاری از متون کلاسیک، سنت دینی زردشتی و نیز اسناد رسمی دستگاه اداری هخامنشیان تایید شده‌اند. همچنین به روابط میان این نام‌های اشخاص با سرزمین‌های مذکور، یعنی بلخ و ماد، اشاره شده است. نتیجۀ پژوهش حاضر، در نهایت، نشان‌دهندۀ وجود منابع مکتوب و روایی ایرانی استفاده‌شدۀ کتسیاس هستند و نشان می‌دهند که کتسیاس در مدعای خود مبنی‌بر استفاده از اسناد رسمی و بهره‌مندی از منابع شفاهی، احتمالاً بر حق بوده است.

sourceology of ctesias’ persica: in search of iranian sources

the issue of iranian sources used by ctesias has always been disputed in the last two centuries. these sources can be study divided into two groups: written and narrative. the question of the possible use of iranian sources by ctesias has been analyzed in this paper from four points of view. first, we examined the iranian sources of ctesias. then, the significance of the role of balkh, balkhians and scythians in ctesias’s narrative was discussed. in the third step, we discussed the importance and role of the land of media. in the fourth step, the three names of oxyartes, spitāmas and damaspia was selected and studied from the personal names with zoroastrian roots, that reached us through the traditions, handed down from ctesias - such as photius and diodorus. in addition, historical documents were searched for witnesses or historical evidence for these personal names.these names are confirmed by many classical texts, zoroastrian religious tradition and official documents of the achaemenid administration. it is also mentioned the relationship between these personal names and the mentioned lands, namely balkh and media. finally, the result of the present research show the existence of iranian written and narrative sources used by ctesias and prove that ctesias was probably right in his claim that he used official documents and relied on oral sources.