درآمدی بر دوره‌بندی موضوعی و بوم‌محور از تاریخ ایران

مسئلۀ اصلی جستار حاضر این است که فارغ از دوره‌بندی‌های اروپامحور، آیا می‌توان یک دوره‌بندی بوم‌محور از تاریخ ایران ارائه کرد. نویسنده برای پاسخ به این پرسش، ضمن ردّ دوره‌بندی‌های اروپامحور، می‌کوشد الگوی پیشنهادی خود را ارائه کند. رویکرد روشی در این پژوهش، «تحلیل سیستمی» و وحدت ملاک تعیین‌شده برای دوره‌بندی، «ماهیت نظام سیاسی» است. با این ملاحظات، نگارنده تاریخ ایران را به پنج دورۀ متفاوت از هم تقسیم می‌کند:1. دورۀ شاهنشاهی (از بامداد مادی تا شامگاه ساسانی)، 2. دورۀ خلیفه-شاهی (از ورود اسلام به ایران تا سقوط خلافت عباسی)، 3. دورۀ خانی (از یورش مغول به ایران تا برآمدن صفویان)، 4. دورۀ پادشاهی مطلق (از برآمدن صفویه تا استقرار مشروطه)، 5. دورۀ پادشاهی مشروط (از انقلاب مشروطه تا سقوط سلسلۀ پهلوی).

an introduction to the thematic and native periodization of iran’s history

the main problem of the current research is whether it is possible to present an indigenous periodization of the history of iran in addition to the european-oriented periodization. in order to answer this question, the author tries to present his proposed model rejecting european-oriented periodization. the methodological approach in this research is systemic analysis and the unity of the criterion determined for periodization is the nature of the political system. with these considerations, the author divides the history of iran into five different periods:king of kings period (from the rise of the median dynasty to the decline of the sassanid)caliphate-royal period (from the arrival of islam in iran until the fall of the abbasid caliphate)khanid period (from the mongol invasion of iran to the establishment of the safavid state)the absolute monarchy period (from the rise of the safavid dynasty to the establishment of the constitutional system) andthe period of constitutional monarchy (from the establishment of the constitutional system to the fall of the pahlavi dynasty).