مغول‌‌شناسیِ ایرانی و نسبت آن با دو شاخۀ مغول‌‌شناسیِ مارکسیستی و غربی در تاریخ‌نگاری دورۀ پهلوی

مغول‌‌شناسیِ ایرانی در کنار دوشاخۀ مغول‌‌پژوهی مارکسیستی و اروپایی، صورت‌بندی سه‌‌گانۀ مغول‌‌شناسیِ دورۀ پهلوی را تشکیل دادند. در این میان، مغول‌‌شناسیِ ایرانی به‌دلیل تمایز در مبانی روش‌‌شناختی و بینش تحلیلی متفاوت و نیز پیوندش با شاکلۀ گفتمانی- ایدئولوژیکی دورۀ پهلوی، نوع خاصی از مغول‌‌پژوهی را عرضه کرد که واجد چند خصلت مهم بود: عدم اتکای آن به مبانی روش‌‌شناسیِ منسجم، پیوند آن با گفتمان ملی‌‌گرایانه‌‌، غلبۀ گرایش‌‌های ایران‌‌گرایانه و گاه ایران‌‌ستایانه و سیطرۀ رویکرد نخبه‌‌گرایانه در آن. مغول‌‌شناسیِ ایرانی تحت‌تاثیر این خصلت‌‌ها، به گفتمانِ ایدئولوژیکی کلان‌تری پیوند خورد و روایتِ خود از تاریخ عصر مغول را حول محور کلان‌‌روایتِ رستاخیزِ فرهنگیِ ایران صورت‌‌بندی کرد. بر مبنای چنین وضعیتی، فرضیۀ این پژوهش این است: مغول‌‌شناسیِ ایرانی، تاریخ ایران عصر مغول را به‌مثابۀ دوره‌‌ای طلایی روایت کرد و با مرکزیت بخشیدن به نظریۀ «رستاخیزِ فرهنگی و تداومِ هویت ایرانی»، به شکلی تفاخرآمیز، گفتمان ایدئولوژیکی دورۀ پهلوی را تقویت کرد. در این پژوهش تلاش می‌‌شود به روشی تحلیلی درجۀ اعتبار این فرضیه سنجیده شود.

iranian mongolology and its relationto the marxist and western mongolologiesin pahlavi historiography

iranian mongolology together with marxist and european; formed the trilateral formation of the pahlavi era. meanwhile, due to the distinction between different methodological and analytical findings, iranian mongolology represented a special type of mongolian studies, as it was linked to the ideological discourse of the pahlavi era and had several essential features: it did not rely on the foundations of a coherent methodology, was linked to the nationalist discourse, and overcame the iranian tendencies and elitist approach in it. iranian mongolology, influenced by these features, is linked to a larger ideological discourse and has built its narrative about the history of the mongol era around the macronarratives of iranian cultural resurgence. based on such a situation, the hypothesis of this study is: iranian mongolology narrated the history of iran as a golden period by focusing on the theory of ”cultural resurgence and continuation of iranian identity,” thus reinforcing the ideological discourse of the pahlavi era. in this study, we attempt to use an analytical approach to measure the validity of this hypothesis.