آسیب‌شناسی «بیان مسئله» در پژوهش‌های تاریخی (مطالعۀ موردی: پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد رشتۀ تاریخ)

یکی از اجزای اصلی و در واقع رکن اساسی پژوهش که از آن طریق پژوهشگر به توضیح مسئلۀ پژوهش می‌پردازد، «بیان مسئله» است. به‌دلیل نبودِ تعریف درست از «بیان مسئله» و نیز خلط آن با دیگر اجزای پژوهش، نظیر عنوان، موضوع و سوال اصلی پژوهش، اغلب در پژوهش‌‌های تاریخی باعث نادیده‌گرفتن آن می‌شود. شاید بتوان گفت این اشکال اغلب ناشی از نارسایی و نبودِ تعریف درست برای مفاهیم اساسی پژوهش در متون «روش پژوهش» در علوم انسانی به‌طور عام و در تاریخ به‌طور خاص است که بازتاب آن را می‌توان در پژوهش‌های تاریخی، در رساله‌ها و پایان‌نامه‌های دانشجویان تاریخ مشاهده کرد. پژوهش حاضر به دنبال آسیب‌شناسی نبودِ شفافیت یا نقصان در مفهوم «بیان مسئله» در پایان‌نامه‌ها و پژوهش‌های تاریخی است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که به‌دلیل نداشتنِ تعریف صحیح از بیان مسئله در متون روش پژوهش در تاریخ، منجربه کاستی‌های جدی‌ای در پایان‌نامه‌های دانشگاهی رشتۀ تاریخ شده است. در این پژوهش تلاش شده است با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و مجموعۀ گنجینۀ پایان‌نامه‌ها و نیز با روش توصیفی تحلیلی و آماری به تحلیل داده‌ها بپردازد و آسیب‌های روش‌شناسی بیان مسئله را با مطالعۀ موردی در پایان‌نامه‌های رشتۀ تاریخِ دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه فردوسی، در طی سال‌های گذشته نشان دهد. 

Pathology of “Problem Statement” in Historical Research(Case Study: Master Dissertations in History)

One of the main components and in fact the basic element of research through which the researcher explains the research problem is &problem expression”. Due to the lack of a correct definition of &problem expression& and its confusion with other components of research, such as the title, subject, and main question of the research, it is often ignored in historical research. This problem can be mostly attributed to the inadequacy and incorrect definition of the basic concepts of research in the methodological research texts, in particular, historical research that its reflection can be seen in the dissertations of history students. This study seeks to examine the pathology of lack of transparency or deficiency in the concept of &problem expression& in dissertations and historical researches. The findings of this research show that the lack of correct definition of “problem” in the methodological research texts in history, has led to serious shortcomings in academic dissertations in the field of history.In this research, however, it has been tried, based on the library resources, dissertations collection (GANJ) from IRANDOC site [1], and using the descriptiveanalytical method as well as statistical method to analyze the Pathology of “Problem expression” in historical research by the case study of history dissertations of Ferdowsi University graduate master degree students.  [1]. ganj.irandoc.ac.ir