پژوهشی سکه‌شناختی بر آغاز حکمرانی سلجوقیان در جرجان

بدیهی است که اطلاعات منابع مکتوب با کاستی‌هایی همراه است و این آثار در سیر تاریخی خود از متون پیشین وام گرفته‌اند، چنانکه با مطالعه‌ی راحه‌الصدور راوندی یا زبده‌النصره بنداری اصفهانی و منابع دیگر، مطالب قابل توجهی در مورد تاریخ محلی ایران در عهد سلجوقیان به دست نمی‌آید و این مطالب در قرون بعدی در آثاری چون روضه‌الصفای ناصری تکرار و تلخیص شده‌اند؛ از این‌رو با مراجعه به منابع غیرمکتوب چون سنگ‌نبشته‌ها، مهر نبشته‌ها، گل نبشته‌ها به گوشه‌های تاریک تاریخ ایران در دوره‌ی سلجوقی می‌توان راه یافت.در این مقاله، سکه‌ای بازمانده از عصر سلجوقی را بررسی می‌کنیم که تاکنون معرفی نشده است و می‌توانیم آن‌را یکی از اسناد تاریخی ایران در ابتدای شکل‌گیری قدرت سلجوقیان در جرجان به شمار آوریم.با استفاده از این سکه کاستی‌های برخی متون مکتوب مرتبط با دوره‌ی سلجوقیان برطرف می‌شود.بدین ترتیب، این پژوهش ضمن تبیین آغاز قدرت‌گیری سلجوقیان در جرجان و طبرستان با استناد به سکه‌نبشته‌ها و مقایسه با متون کهن، به معرفی یک امیر محلی به نام مرداویج بن بشوبسّو – می‌پردازد که سیادت و قیادت طغرل سلجوقی و خلیفه‌ی عباسی را بر خود پذیرفته است

A Numismatic Research on the Outset of Seljuk’s Rule in Jurjan

It is obvious that written sources may have lack of information and most of their items are copied data from previous texts. While there is no considerable issue especially related to the local history of Iran during Seljuk period in Ravandi’s Rahat alSodoor or Bondari’s Zobdat alNosra, all of their items have been restated and summarized in sources such as Rozat alSafa in posterior centuries. Thus other sources such as reliefs, seals, tablets and coins can reveal the dark side of Iran history during Seljuk period. Therefore this article will examine a coin from Seljuk era which have not been introduced yet and can be recognized as one of the historical documents from the outset of Seljuk’s rule in Jurjan. This coin will also resolve some points in Seljuk written sources. The aim of this article is to describe the eve of Seljuk’s rule in Jurjan and Tabaristan according to coins and historical texts while introducing a local ruler named Mardavij ibn Beshu Bessu who was subordinate of Tughril Beg and Abbasid Caliph.