بررسی یک زمان‌پریشی تاریخی؛ راهی به نقد روایات ام‌سلمه دربارۀ خبر شهادت و جانشینی امام حسین (ع)

ام‌سلمه شخصیتی تاثیرگزار در تاریخ اسلام است. گزارش‌های فراوانی از وی دربارۀ اتفاقات صدر نخستین نقل شده است. بخشی از گزارش‌های منقول از وی پیرامون حوادث مرتبط با شهادت امام حسین (ع) است. گزارش‌هایی دربارۀ اصل خبر شهادت، خونین‌شدن تربت کربلا و همچنین تحویل ودایع امامت به جانشین حضرت، یعنی امام سجاد(ع)، ازجمله اینهاست. مقالۀ حاضر بر این قصد است که به بررسی این گزارش‌ها بپردازد و به این سوال پاسخ دهد که واقعاً چه مقدار از آن گزارش‌ها قابلیت انتساب به ام‌سلمه را دارد. به نظر می‌رسد با توجه به تضادها و تفاوت‌های گزارشی و همچنین بررسی‌های تاریخی دربارۀ سال وفات، امکان نشان‌دادن صحت همۀ این گزارش‌ها برای ام‌سلمه وجود ندارد. از‌این‌رو با بررسی‌های تاریخی، رجالی و حدیثی منابع شیعه و اهل سنت این نتیجه دست‌یافتنی است که پذیرش بخشی از این روایت‌ها به‌دلیل زمان‌پریشی‌های تاریخی پیرامون زمان وفات ام‌سلمه، با تردیدهای جدی روبه‌رو است و نمی‌توان همۀ آنها را برای ام‌سلمه نشان داد.

An Analysis on a Historical Anachronism;A Critic on the Narrations of Umm Salama on Martyrdom and Successorship of Imam Husayn (a)

Shiite and Sunni Hadith sources have reported numerous narrations on the news of Imam Husayn’s martyrdom (A.S.) and his Turbat (the soil of the grave of Imam). A number of these narrations were also about the Imamate of Imam Sajjad (A.S.) and his Successorship, narrated by Umm Salama. The present paper’s question is: Which of these reports have been narrated by Umm Salama? Can historical evidences prove that she narrated all these reports? Regarding the contrasts and differences of these reports, and analyzing historical reports on the time of Umm Salama’s demise, we can conclude that all these reports cannot be attributed to her. As a result, through historical, Rijal, and Hadith analyses on Shi’ite and Sunni sources, it is concluded that several of these narrations have historical anachronism, which means that all of them cannot be ascribed to Umm Salama.