|
|
|
|
اهمیت نزهه القلوب در تبیین جغرافیای تاریخی و تعیین جای نام های کردستان دورۀ ایلخانی
|
|
|
|
|
|
|
|
نویسنده
|
رحمتی محسن
|
|
منبع
|
تاريخ نگري و تاريخ نگاري - 1398 - دوره : 29 - شماره : 24 - صفحه:117 -139
|
|
|
|
|
چکیده
|
در دوران ایلخانی، بخش غربی ایالت جبال، در اسناد دیوانی، زیر عنوان کردستان قرار گرفت. نزهه القلوب نخستین متنی است که اطلاعات مشروح و بسیار گرانبها دربارۀ جغرافیای تاریخی کردستان ارائه می‌دهد. در فهرستی که حمدالله مستوفی از شهرها و اماکن جغرافیاییِ این ناحیه ارائه می‌‌کند، برخی در طول قرون بعدی از میان رفته و اسامی برخی نیز در نتیجۀ سهو نسخه‌نویسان تحریف شده است. این پژوهش درصدد است تا براساس نزهه القلوب، به شیوۀ توصیفی-تحلیلی به تعیین مکانِ برخی از شهرهای آن بپردازد. این مطالعه نشان می‌دهد که از هفده جای‌نام مذکور در نزهه القلوب، چهار مورد زیر در استان کنونی سلیمانیه در عراق قرار داشتند: قلعۀ خفتیان در نزدیکی رود قلعه چولان، نیمراه در حوالی حلبچه، دربند زنگی در دهانۀ رود سیروان و دربند تاج‌خاتون در درۀ رود زاب کوچک و در محدودۀ شارباژیر. شش مورد دیگر نیز به ترتیب در محدوده استان کرمانشاهان قرار داشتند: الانی در نزدیکی جوانرود و دزبیل(= دربیل) احتمالاً درتنگ در نزدیکی سرپل زهاب، خوشان در نزدیکی کرند غرب، سلطان‌آباد چمچمال نیز در دامنۀ کوه بیستون و در نزدیکی شهر کنونی بیستون، دینور نیز در نزدیکی شهر کنونی سنقر کلیایی و بسطام( احتمالاً طاق بستان) در حاشیۀ شهر کرمانشاه. شش مکان دیگر نیز هنوز پابرجای هستند کرند، ماهیدشت، هرسین، کنگاور، کرمانشاه و الشتر( در لرستان).
|
|
کلیدواژه
|
ایلخانان، نزهه القلوب، جغرافیای تاریخی، کردستان، کرمانشاهان
|
|
آدرس
|
دانشگاه لرستان, گروه تاریخ, ایران
|
|
پست الکترونیکی
|
rahmati.mo@lu.ac.ir
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
The Importance of Nuzhat AlQulūb in Explaining Historical Geography and Determining the PlaceNames of Kurdistan during the Ilkhanid Period
|
|
|
|
|
Authors
|
Rahmati Mohsen
|
|
Abstract
|
During the Ilkhanid Period, the western part of the province of Jibal was named Kurdistan in administrative documents. Nuzhat alQulūb is the first text to provide detailed and valuable data about Kurdistan’s historical geography. Some of the mentioned cities were ruined in the next centuries, and the names of some places are erroneously recorded in various manuscripts of Nuzhat alQulūb. Based on Mostowfī’s Nuzhat alQulūb, by the historical analytic method, this study seeks to determine the location of some of the Kurdistan cities. This study shows that of the seventeen placenames mentioned in Nuzhat alQulūb, four places located in the presentday province of Soleimānieh in Iraq, as follows: Khuftiyān Castle near the Qal’eh Chūlan River, Nīmrāh near Halabja, Darbande Zangī at the mouth of Sirwān River and Darbande Tādj Khātūn at Little Zab River Valley and within Shārbazhir. Also, six other places that have disappeared today had located within current Kermanshahān: respectively, the city of Alānī near Javanrūd, Dezbil (or Drbīl) or possibly Dartang near Sar pole Zahab, Khūshān near Kerende Gharb, Solṭānābāde Chamchamāl at the foot of Bistūn Mountain and near the present city of Bistūn, Dīnavar near the present city of Sonqore Kolyai and Bastam (=Visṭām, probably current Tāqe Bostān) on the outskirts of Kermānshāh. Six other places are still present: Kerend, Māhīdasht, Harsīn, Kangāvar, Kermānshāh, and Alīshtar (in Lorestan).
|
|
Keywords
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|