رعایت استانداردهای نشر موسسۀ بین‌المللی ایزو در نشریه‌های فارسی رشتۀ تاریخ

مقالات فارسی منتشرشده در حوزه‌های علوم مختلف و انتشار آن به‌صورت چاپی و الکترونیک، از قواعد و قوانین خاصی پیروی می‌کند. قواعد حاکم بر نگارش و نشر مقاله در مجلات علمی ایران درحالی‌که از تشابهات ساختاری برخوردار است، بر طبق شیوه‌نامۀ هر مجله متفاوت است. همین امر سبب شده است تا در ایران استاندارد خاصی بر این موضوع حاکم نباشد، هرچند مقررات کمیسیون بررسی نشریات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری باعث هماهنگی در انتشار مجلات علمی می‌شود؛ این مقررات حداقلی و تجربی است و خود از استاندارد جهانی انتشار مجلات علمی فاصله دارد. استاندارد بین‌المللی نشر از سوی موسسۀ بین‌المللی ایزو تهیه و تنظیم شده است و مجلات باید بر مبنای استاندارد جهانی به نشر مقالات بپردازند. لزوم رعایت استانداردهای نشر در مجلات فارسی باعث شده است تا در حوزه‌های مختلف از جمله کتابداری و پزشکی به این مسئله توجه شود؛ اما در حوزۀ مجلات تاریخ هنوز اینچنین نیست و ابهام علمی وجود دارد. بدین ترتیب پژوهش حاضر بر آن است تا میزان رعایت استانداردهای نشر موسسۀ بین‌المللی ایزو در مجلات علمی‌پژوهشی و علمی‌ترویجی رشتۀ تاریخ را ارزیابی کند و عناصر تاکیدشده از سوی موسسۀ نشر ایزو که شامل اطلاعات موجود بر روی صفحۀ عنوان، فهرست مندرجات، عناوین مکرر، پانویس‌ها، چکیده، اطلاعات صفحۀ اول مقالات در مجله، ساختار استناد به منابع استفاده‌شده و فهرست منابع از جمله عناصر اطلاعاتی هستند، از نظر میزان رعایت استانداردهای ایزو بررسی شوند. از آنجاکه پژوهش حاضر از نوع کاربردی و در حیطۀ علم‌سنجی قرار دارد، روش استفاده‌شده در پژوهش حاضر، روش پیمایشی و از نوع توصیفی است. در این پژوهش با در نظر داشتن استانداردهای بین‌المللی نشر، 26 مجلۀ علمی‌پژوهشی و علمی‌ترویجی رشتۀ تاریخ شناسایی شده و جدول ارزیابی شامل ملاک‌های ارزیابی تنظیم شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد میزان همخوانی نشریات علمی‌پژوهشی و علمی‌ترویجی رشتۀ تاریخ با استانداردهای نشر موسسۀ بین‌المللی ایزو 55 نشریه، 69.47 درصد است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که مجلات، مقررات مصوب وزارت علوم، تحقیقات و فناوری را بیشتر از استانداردهای موسسۀ بین‌المللی نشر ایزو رعایت می‌کنند. لذا پیشنهاد می‌شود استانداردهای بین‌المللی نشر در قالب آیین‌نامه از سوی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به تمامی مجلات علمی ابلاغ شود تا مجلات و مقالات منتشرشده، به‌سوی استانداردسازی بین‌المللی هدایت شوند.

Applying the Publishing Standards of the International Institute of ISO in Persian Journals of History

The Persian journals published in different arenas of science, in printed and electronic versions, follow some special rules and regulations. While the rules for writing and publishing the articles in the Iranian scientific journals are similar in structure, regulations are also different from journal to journal. Then this has caused the absence of standardization in journals. Although the rules regulated by the commission of supervising the journals of the ministry of science, research and technology has organized the publish of the scientific journals, these rules are minimal and experimental, and yet far from the international standards of the scientific journals. The international publishing standard is already regulated and produced by the international institute of ISO, and journals are to be published applying the international standards. The need for applying the world standards in Persian journals has caused the fields such as medicine and librarianship take this into their consideration but in the field of History this is yet lacked, and scientifically dubious. However, the main concern in the present study is to examine the extent to which the international publishing standards of ISO are applied in the research and scientific journals of history. And we also want to examine if the insisted elements of the ISO publishing institute such as title page, list of the content, the repeated titles, footnotes, abstracts, the first page of the articles in a journal, the applied reference method are obeying the ISO standards. Since the present study is a practical one, and in the area of science survey, the approach we have applied in it is descriptive. In this study, taking the international publishing standards into consideration, we have recognized 26 research and science journals in the field of history, and set a chart for the criteria applied in the examination. The findings show that the research and scientific journals of history match the international publishing standards of ISO in 55 cases (69.47%). Also the findings show that the journals apply the regulations and rules ratified by the ministry of science, research and technology, more than the international ISO publishing standards. Consequently, we recommend that: the international publishing standards should be ratified as the regulations of the ministry of science, research and technology, and enforced by the journals, so that the standardization may occur.