گونه شناسی شکلیِ کتیبه های کوفی در مساجد و مناره های شیوه رازی و آذری در استان اصفهان

خط به عنوان وسیله‌ ارتباطی با ایجاد امکان انتقال اندیشه ها به آیندگان و تاثیری که بر پیشبرد تمدن و فرهنگ بشری داشته، دارای اهمیت است. خط کوفی آغاز کتیبه نگاری در بناهای اسلامی بوده و با گذر زمان راه رشد را پیموده و گونه های جدیدی از آن ایجاد شده است. در باب هنر اسلامی پژوهش های بسیاری صورت گرفته اما به بررسی دقیق و گونه شناسی خط کوفی به‌ صورت جامع کمتر توجه شده است. یافته های محققان پیشین در این پژوهش تکمیل شده و زیرگونه هایی نیز شناسایی شده است. به اعتقاد نگارندگان بین شکل کتیبه‌ کوفی و شناخت شیوه‌ بنا(رازی و آذری) رابطه مستقیم وجود دارد. لذا هدف اصلی گونه شناسی کتیبه‌های کوفی در مساجد جامع و مناره های اصفهان منتسب به شیوه های رازی و آذری است. روش تحقیق توصیفی، تطبیقی و تحلیلی است و اطلاعات از طریق منابع کتابخانه ای و میدانی به دست آمده است. براساس یافته ها مشخص گردید که کتیبه ‌کوفی ساده دارای دو زیرگونه است که براساس شکل انتهای حروف کشیده چونلا والف قابل تفکیک است. کوفیِ تزیینی نیز دارای چهار دسته کلیِ”ساده،”پیچیده،”گره دار و”گردان است. نوع گره دار خود دارای دو زیر گونه‌ با نقوش”تکرار شونده و ”متفاوت است. همچنین کتیبه بنایی از نظر شکل و نحوه‌ گسترش حداقل دارای شش‌گونه(ساده با فاصله‌ مساوی،”دندانه‌ای،”گره دار،”تابع شکل قاب،”تودررتو و”مادر و فرزند) است. در این پژوهش همچنین ریزگونه‌ها، طرح و زمینه، جنس، رنگ و موقعیت مکانی در نمونه ها مورد بررسی قرار گرفته است.