رویکردهای عقلانی در تاریخ نگاری پیشامشروطگی ( مطالعه موردی کتاب مملکت شمس طالع یا دولت ژاپون )

«ماطه وس خان ملیک یانس» از ارامنه ایران ، در سال 1322 ه.ق کتابی را به نام «مملکت شمس طالع یا دولت ژاپون» تالیف کرد که نخستین تاریخ نگاری فارسی از کشور ژاپن است.نویسنده این کتاب تلاش کرده است علل و دلایل پیشرفت کشور ژاپن را تحلیل نماید و الگویی از پیشرفت را به ایرانیان ارایه کند.کار ماطه وس از جمله نخستین رویکردهای عقلانی در تاریخ نگاری پیشامشروطگی است که در مقاله حاضر مورد مطالعه قرار گرفته است.بدین منظور با استفاده از روش تحقیق تحلیلی تبیینی کتاب «مملکت شمس طالع یا دولت ژاپون» به عنوان نخستین تاریخ نگاری فارسی از کشور ژاپن مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. تمرکز نویسنده معطوف به تبیین جریان ترقی خواهانه ی این کشور، نتایج و آثار آن بوده است و فرضیه اصلی بهره مندی مولف کتاب فوق از تبیین های عقلانی است . گردآوری داده های اطلاعاتی بر اساس روش کتابخانه ایی انجام یافته است و مهم ترین نتایج بدست آمده نشانگر آن است که در این کتاب می توان نمونه هایی از گذار از توصیفات صرف به تبیین های عقلانی را مشاهده کرد.این رویکرد بویژه در تبیین جریان ترقی خواهی این کشور دیده می شود.

the rationale's approach of the Iranian historiography before the MASHROOTIYAT

The main issue of this research is the rationale's approach of the Iranian historiography before the MASHROOTIYAT. Therefore, by using the analytical – explanation method the historiography of Matavoos Malikyans was reviewed. Author focused on the explanation of the progressive movement, and its results in Japan history. The main hypothesis is that the Matavoos Malikyans has used the rational explanation in his historiography and in his book: MAMLEKATE SHAMSE TALE YA DOLATE JAPOON. Data collection is based on a library's methods. The main results indicate that the Matavoos Malikyans historiography by using the rational explanation has passed the descriptive historiography. He criticized the progressive movement of his time. His criticism is based on three pillars: rationality, the reasons for Japonicas progress, and the Causes of Iranian decline. The all kind of rational explanation can be seen on his historiography.. He mapped a national model for Iranians progressive. In this model, social crises of modernism is controlled and dominated by the West is confronted. According to the Matavoos Malikyans the Westerners countries are trying to promote their own cultural patterns, and that pillaged the material and spiritual resources of the East countries. He has tried to provide a national model for developing in Iran. The main benefit of this study is that raises the history as applications science and as an important knowledge in the issues related to development.