>
Fa   |   Ar   |   En
   مسالۀ یگانگی یا تفاوت دو کتاب الحاوی فی الطب و الجامع الکبیر محمد بن زکریای رازی: بررسی شواهد  
   
نویسنده تقوی محمد ,گوهری فخرآباد مصطفی
منبع تاريخ نگري و تاريخ نگاري - 1396 - دوره : 27 - شماره : 19 - صفحه:55 -70
چکیده    محمدبن زکریای رازی از جمله مشهورترین پزشکان تمدن اسلامی است که آراء و آثارش جایگاه مهمی در تاریخ پزشکی دارد. کتاب الحاوی فی الطب مشهورترین اثر وی در علم پزشکی است که گاه به عنوان اثری متفاوت از کتاب مفقود او به نام الجامع الکبیر تلقی می شود. اهمیت زیاد این کتاب در مطالعات تاریخ پزشکی دوره اسلامی، بررسی یکسان یا متمایز بودن آن را با الجامع ضروری می سازد. ابن ابی اصیبعه و قفطی (از بین نویسندگان کلاسیک) و آلبرت اسکندر، مهرناز کاتوزیان و سامی حمارنه (از میان محققان جدید) قائل به تمایز این دو اثر رازی هستند. با وجود این، شواهد موجود در آثار رازی، آثار پزشکی دوران بعد از او و کتاب های فهارس و تراجم اسلامی عمدتا دال بر یگانگی این دو اثر است. دیدگاه مبنا بر یگانگی این دو اثر را به دودو دلیل می توان قابل قبول تر دانست: اول، کسانی که این دو کتاب را متمایزاز هم دانسته اند، نسخه ای از الجامع را ندیده و بنا بر حدس و گمان، آن رااثری جدا از الحاوی پنداشته اندد؛ دو ، اطلاعات آنلاین از نسخه هایموجود مسمی به الجام در کتابخانه بادلیان آکسفورد نشان می دهد کهمحتوای این نسخه ها بخشی از کتاب الحاوی است که به دست ما رسیدهاست. علاوه بر این، بعید به نظر می رسد که رازی با توجه به عمر نه چندانطولانی خود، موفق به نگارش دو اثر سترگ در علم پزشکی شده باشد.
کلیدواژه محمدبن زکریا رازی ,الحاوی فی الطب ,الجامع ,پزشکی دوره اسلامی ,منبع شناسی تاریخی
آدرس دانشگاه تهران, ایران, دانشگاه فردوسی مشهد, ایران
پست الکترونیکی gohari-fa@um.ac.ir
 
     
   
Authors
  
 
 

Copyright 2023
Islamic World Science Citation Center
All Rights Reserved